فصلنامه اندیشه حوزه، سال دوازهم ، شماره دوم ، خرداد و تیر 1385، ص 148
___________________________________________
وی بحثی تحت عنوان وجه نیاز بشر به دین مطرح نكرده است، اما مسلما دین و نیازهای بشر به دین یكی از دغدغههای فكری او بوده است.
سؤال اصلی این است كه در عصر كنونی، كه دورهی مدرنیته و پست مدرن است و تمدن جدید دستاوردهای فراوانی به بار آورده است، دین چه كاراییهایی دارد؟
آیا میتوان هم متدین بود و هم از دستاوردهای تمدن بشری برخوردار شد؟
نگارنده كوشیده است با تبیین و تحلیل دیدگاه شهید مطهری پاسخ این سؤالات را به دست آورد.
واژگان كلیدی: دین، جامعیت، خاتمیت، مقتضیات زمان، ایدئولوژی.
تفاوت زندگی اجتماعی انسان و حیوان
انسان دارای زندگی اجتماعی است؛ زندگیای كه در آن تقسیم كار و مسؤولیت وجود دارد و دارای نظم و تشكیلات است. بعضی از حیوانات، مانند زنبور و مورچه، هم دارای زندگی اجتماعی هستند، ولی بین این دو زندگی تفاوت عمدهای وجود دارد. در زندگی اجتماعی حیوانات، غریزه حكمفرماست. از وقتی كه پا به دنیا میگذارند، دارای تشكیلات و نظم ویژهای هستند و از ابتدای خلقت این نظم بوده و هنوز هم ادامه دارد، و هیچ تغییری در آن صورت نگرفته است.
برعكس، انسان، تاریخ تمدن و ادوار زیادی را پشت سر گذاشته است. حیوان در زندگی خود ابتكار و خلاقیت ندارد، یعنی شكل زندگی خود را نمیتواند تغییر دهد و رفتار او همواره غریزی و التذاذی است؛ برخلاف انسان كه دارای قوهی ابتكار است. در حیوانات تجدد و نوخواهی وجود ندارد، ولی این ویژگی در انسان وجود دارد، زیرا انسان فرزند رشید خلقت است، كه دارای نعمت اختیار و اراده میباشد.