فصلنامه اندیشه حوزه، شماره 37،ص117

مسأله عدالت در آراء جان رالز و شهید مطهری

اصغری، محمود؛

    طرح مسأله

از میان اندیشمندان لیبرال كسانی كه نیاز زمانه را دریافتند و سخن اهل زمان خود را شنیده و نیاز او را درك كرده‏اند، در تلاش‏اند تا به گونه‏ای بین اصول لیبرالیسم و آرمان عدالت‏خواهی جمع نموده و راهی برای جلوگیری از تزاید فقر و نابرابری بیابند. از میان فلاسفه لیبرال می‏توان آراء «جان رالز» (2002-1921م) را از این جهت حائز اهمیت دانست.

اما از آنجایی كه عدالت‏خواهی و حق‏جویی از اهداف و آرمان‏های بلند انقلاب اسلامی است، تا جایی كه به تعبیر مقام معظم رهبری تأمین عدالت اجتماعی موضوع اساسی انقلاب اسلامی بوده است، برای دست‏یابی به عدالت قطعا باید مبنایی روشن و الگویی معین برای آن در نظر گرفت.

حال سؤال این نوشتار این است كه آیا آراء «جان رالز» می‏تواند به عنوان الگو برای اجرای عدالت در نظام اسلامی در نظر گرفته شود و نیز در مقایسه با آراء شهید مطهری، كه خود در میان اندیشمندان و متفكران مسلمان از جامعیت و امتیاز ویژه‏ای برخوردار است، كدام‏یك به واقعیت نزدیك است و در زمینه اجرای عدالت سازگاری بیشتری با جامعه دارد.

نگاهی گذرا به مفهوم و مبنای عدالت

بعد از رنسانس، در اروپا، با برداشتی كه از عالم و آدم در اندیشه متفكران این دوران به وجود آمد، مفهوم عدالت نیز دگرگون شد؛ شاید بتوان در این رابطه