ماهنامه زمانه، شماره 31‏،ص 80

    علمیه قم شد. او در دوران اقامت پانزده‌ساله خود در قم از درس فقه و اصول آیت‌الله‌العظمی بروجردی استفاده كرد؛ همچنین به مدت دوازده‌سال از محضر امام‌خمینی(ره) فلسفه ملاصدرا، عرفان، اخلاق و اصول را آموخت، تاجایی‌كه از شاگردان خصوصی امام به حساب می‌آمد.[3]

مطهری، پس از امام، به درس فلسفه علامه طباطبایی ــ صاحب تفسیر المیزان ــ منتقل شد. ایشان نهج‌البلاغه را نزد آیت‌الله علی‌آقا شیرازی فراگرفت.[4] از اساتید دیگر وی می‌توان به آیت‌الله‌العظمی حجت‌ كوه‌كمره‌ای در اصول و آیت‌الله محمد محقق داماد در فقه اشاره كرد.[5] آیت‌الله مطهری پس از تكمیل تحصیلات خود در سال1331 به تهران منتقل شد. وی ابتدا در مدرسه سپهسالار و سپس در مدرسه مروی به تدریس پرداخت. ایشان در همین ایام، مقدمه و پاورقی بر جلد اول اصول فلسفه و روش رئالیسم را به پایان رساند و در سال1334 فعالیت علمی خود را در دانشكده الهیات و معارف اسلامی آغاز كرد.[6] ازاین‌پس، وی در قالب ایراد سخنرانی و نگارش كتاب، همكاری گسترده‌ای را با مجامع اسلامی و كانونهای مذهبی پی‌گرفت. پس از تشكیل انجمن پزشكان در سالهای1337 و 1338، مطهری سخنران اصلی جلسات این انجمن بود و این همكاری در سالهای بعد نیز همچنان ادامه یافت.[7]

آغاز فعالیتهای سیاسی ــ فرهنگی استاد مطهری را بایستی از سال1337 دانست؛ زیرا در این سال بود كه شهربانی[8] و ساواك[9] هر دو برای ایشان تشكیل پرونده داده و اعمال، گفتار و كردار وی را به واسطه ماموران خود تحت مراقبت قرار دادند. شهید مطهری از همان آغاز در جریان نهضت اسلامی به رهبری مراجع و در راس آنها امام‌خمینی ــ در سال1341 ــ به‌طورفعال حضور داشت. پس از واقعه دوم فروردین سال1342 و حمله نیروهای امنیتی و انتظامی حكومت پهلوی به مدرسه فیضیه قم و مدرسه طالبیه تبریز، تعداد زیادی از طلاب دستگیر و به سربازی اعزام شدند. در مدتی‌كه این طلاب در پادگان باغ شاه تهران به سر می‌بردند، مطهری به دیدار آنها می‌رفت.[10] ادامه فعالیتهای او ساواك را بر آن داشت تا به وی در این خصوص تذكر دهد.[11] مرتضی مطهری جزو اولین افرادی بود كه پس از سركوب خونین قیام پانزدهم خرداد سال1342 بازداشت شد. این قیام در پی انتشار خبر دستگیری امام‌خمینی صورت گرفت.[12] دستگیری و زندانی‌شدن علما و وعاظ[13] تا پانزدهم مرداد همان‌سال ادامه یافت.[14] مطهری همزمان با این وقایع با هیاتهای موتلفه اسلامی رابطه نزدیكی برقرار كرد؛ ضمن‌آن‌كه از دوره ملی‌شدن نهضت نفت با فدائیان اسلام نیز در ارتباط قرار گرفته بود.[15] آیت‌الله مرتضی مطهری به دستور امام عهده‌دار رهبری و هدایت هیاتهای موتلفه گردید.[16] فعالیتهای او پس از زندان به تبلیغ و سخنرانی در مساجد مشهور تهران ــ مسجد هدایت، مسجد جامع نارمك و مسجد اتفاق ــ متمركز شد؛ و این در حالی بود ‌كه ساواك كنترل و مراقبت شدیدی از سخنرانیهای او به عمل می‌آورد. سخنرانیهای روشنگرانه مطهری به تهران محدود نمی‌شد بلكه ایشان در شهرهای متعدد به‌ویژه در دانشگاهها از جمله دانشگاههای تبریز، شیراز و نفت آبادان، سخنرانیهایی ایراد می‌كرد كه از سوی دانشجویان مورد استقبال قرار‌گرفت.[17] از جمله اقدامات مهم و تاثیرگذار شهید مطهری، می‌توان به تاسیس موسسه خیریه تعلیماتی و تحقیقات علمی و دینی حسینیه ارشاد به همراه ناصر میناچی و محمد همایون در بیست‌وهشتم فروردین 1346 اشاره كرد.[18] گرداننده اصلی حسینیه ارشاد استاد مطهری بود. بعدها دكتر علی شریعتی نیز به حسینیه وارد شد و با حضور آن دو، این مكان رونق خاصی گرفت و مخاطبان اصلی و شركت‌كنندگان آن نیز اغلب جوانان و دانشجویان بودند.[19] بااین‌همه، خط‌مشی گردانندگان حسینیه ارشاد به‌گونه‌ای بود كه استاد علیرغم‌آن‌كه از بانیان آن به شمار می‌رفت، ناچار به كناره‌گیری از آنجا شد.[20] به‌دنبال حمله نیروهای اسرائیلی به مردم بی‌دفاع فلسطین و اخراج تعداد زیادی از مردم مظلوم در