فصلنامه اندیشه حوزه، شماره 57،ص 12

    فلسفه‏شناسی). همچنین تأملات تاریخی خاص در برخی علوم (همچون علم كلام) در آثار استاد، نشان گر این است كه ایشان به علم‏شناسی تاریخی خاص نیز عنایت داشته‏اند. اما علم‏شناسی منطقی - فلسفی در آثار و اقوال ایشان پررنگ‏تر به نظر می‏رسد.

واژگان كلیدی: علم‏شناسی، علم‏شناسی پیشینی، علم‏شناسی پسینی، علم‏شناسی منطقی - فلسفی، علم‏شناسی تاریخی، اصول متعارفه، اصول موضوعه.

مقدمه

علم، به معنای عام، به طرق مختلف و شكل‏های متنوع، موضوع شناسایی دانشمندان و حكیمان بسیاری در طول تاریخ بوده است.

در قرون اخیر، به تدریج، و به ویژه در قرن بیستم، «علم‏شناسی»، همچون دانشی مستقل با شاخه‏های فراوان، ظهور یافته است و آثار و پیامدهای بسیاری نیز بر آراء و نظریات دانشمندان و فلاسفه بر جای گذاشته است.

استاد مطهری، به عنوان اندیشمندی نوگرا، همواره به این دانش، به ویژه در شكل تدوین شده‏ی معاصر آن، عنایت و توجه داشته و آن را از سودمندترین دستاوردهای جدید دانش بشری معرفی كرده است.

اگرچه علم‏شناسی استاد مطهری، در طول سنت علم‏شناسی حكیمان مسلمان، قابل ارزیابی است، نه علم‏شناسی معاصر، اما علم‏شناسی استاد مطهری از دو جهت حائز اهمیت است:

1 ) آشنایی ایشان با ادبیات فلسفی جدید، كه باعث شده است همدلی خاصی میان ایشان و علم شناسان منطقی - فلسفی نیمه‏ی اول قرن بیستم در دغدغه‏ی آكسیوماتیك كردن علوم و به ویژه فلسفه، ایجاد شود.