فصلنامه پیام شماره82/ صفحه: 115

کارکرد کلامی عدالت در اندیشه استاد مطهری

نويسنده: حمید نگارش

چکیده:

از موضوعاتی که از دیرباز به عنوان مهم ترین آرمان آدمیان مطرح بوده است نظریه عدالت می باشد. فضیلتی که تحقق آن زمینه ساز تحول در روح و روان انسان در اجتماع و فقدان آن منشأ ظلم و ستم و نابرابری می گردد. اصلی که حیات بخش جامعه بشری بوده و گرایش به آن شانی از شئونات فطری، آدمیان تلقی می گردد.

این نظریه از مهم ترین مسائل فلسفه سیاسی در جهان اسلام در بعد نظری و عملی بوده و از مهم ترین اهداف بعثت پیامبران به شمار می آید. هم چنین عدالت ورزی خداوند از ارکان مهم خداشناسی اسلام بوده و یکی از اوصاف الهی می باشد که جایگاه ویژه ای در منظومه عقاید اسلامی یافته است تا جایی که از عدل به عنوان یکی از اصول پنج گانه دین و مذهب یاد می شود. از معدود اندیشمندانی که نظریه عدالت را مورد بررسی قرار داده استاد فرزانه مطهری است. گستره کلامی عدل در نگاه استاد که ریشه قرآنی دارد فراگیر، نظام آفرین و مبنایی بوده به گونه ای که از توحید تا معاد و از نبوت تا امامت و از آرمان های فردی تا هدف های اجتماعی همه بر محور عدل استوار می باشد. از نظرگاه استاد، عدالت نه تنها یک فضیلت که یک معیار و مبنای تمام قواعد حقوقی، فقهی است و شاید بتوان گفت بنیادی ترین اصل در علوم سیاسی و اجتماعی می باشد. آموزه عدل با کل نظام تکوینی و تشریعی جهان در ارتباط است و قبول یا رد آن سبب تحول اساسی در جهان بینی می گردد.