مجله قبسات ،شماره 30و31،ص 271

عرفان در افق اندیشه استاد شهید مرتضی مطهری (ره)

رودگر، محمد جواد؛

چكیده

در این مقاله بر آن شده‌ایم تا «عرفان» را از دیدگاه استاد شهید مطهری بررسی كرده، به تبیین نگرش‌ها وگرایش‌های عرفانی او بپردازیم؛ چه این كه استاد، عرفان را از نوع شناخت شهودی و مبتنی بر سیر و سلوك عملی دانسته تا انسانِ عارفِ سالك، از مرحله «فهمیدن» به منزل «رسیدن و دیدن» تكامل یافته، به مقام توحید درمراتب گوناگون نائل شود كه عرفان را با توحید ناب و انسان كامل نسبتی تام و تمام خواهد بود و در این جهت برخی‌ازاصول عرفانی از وحدت شخصی وجود، سلوك و شهود، ریاضت و عشق و محبّت بررسی شده و استاد، مقوله «وحدت وجود» را در مقام تصوّر و تصدیق از نوع سهل و ممتنع دانسته، معتقد است: بسیار اندكند كسانی كه به‌حقیقت معنا و ماهیت آن می‌پردازند.

به اعتقاد استاد، عرفان با تصوّف فرق دارد و اوّلی را مقوله‌ای فرهنگی و دومی را اجتماعی می‌داند و به‌شدّت برنظریه اصالت، استقلال و غنای عرفان اسلامی و زایش و رشد و بالندگی عرفان اسلامی از دامن فرهنگ و آموزه‌های قرآنی ـ روایی تأكید دارد و نظریه بیگانه بودن عرفان با آموزه‌های اسلامی یا التقاطی و تلفیقی بودن عرفان اسلامی با عرفان‌های هندویی،