مجله پژوهش های قرآنی ، شماره 17 و 18، صفحه 76

عقلانی و عاطفی نسبت به طبیعت و همنوعان تلقی كنیم، در این صورت ممكن است فلسفه را به صورت تئوری كلی یا اساس فطری تعلیم و تربیت تعریف كنیم.)(2)

هاروی سیگل می نویسد:

(مقصود فلسفی بودن فرد در ارتباط با آموزش و پرورش… یعنی به دست آوردن یك احساس معنی، هدف و تعهد شخصی رضایت بخش برای هدایت فعالیت های او به عنوان یك مربی.)(3)

در تعبیرهایی از این دست، این مطلب به چشم می خورد كه موفقیت یك نظام تربیتی در گرو این است كه تكیه بر یك دید كلی قانع كننده در مورد هستی، انسان و چیستی مفاهیم نظام تربیتی داشته باشد. دانشی كه این نیاز را برآورده می سازد فلسفه آموزش و پرورش نام دارد.

شهید مطهری در مطالعات تفسیری ـ تربیتی خویش، به این مهم به طور جدی توجه داشته و در كنار تلاش گسترده اش جهت تبیین روشن تمامی عنوان های كلیدی تربیت ـ كه محور عمده فلسفه آموزش و پرورش را تشكیل می دهند(4 ) در پرتو آیات قرآن، به مطالعه انسان، جهان و آفریدگار هستی می پردازد.

تربیت پذیری انسان

از نگاه استاد، قرآن، انسان را موجودی می شناسد، مركب از بدن و روح كه هویت الهی دارد ( 5 ) ( و نفخت فیه من روحی) (حجر / 29) و این روح، زاییده عنصر مادی وجود او است، (ثم أنشأناه خلقاً آخر) ولی نباید در دامن مادر طبیعت محبوس بماند، بلكه باید راه تكامل را بپیماید و گرنه در (اسفل سافلین) كه چهره آن جهانی اش جهنم است: (فامّه هاویة) (قارعه / 9) باقی می ماند. 6

انسان در بعد الهی خود، از آغاز آفرینش، برخوردار از فطرت متعالی و انسانی می باشد. حقیقت فطرت عبارت است از ویژگی های انسانی و گرایش های فطری (7) مانند دین خواهی، حقیقت جویی، زیبایی دوستی، گرایش به پرسش و علاقه مندی به اخلاق كه بالقوه موقع تولد در انسان وجود دارند و باید به فعلیت رسیده، راه رشد را طی كنند.( 8 ) قرآن در این باره می فرماید:

(فأقم وجهك للدین حنیفاً فطرت الله التی فطر الناس علیها لاتبدیل لخلق اللّه ذلك الدین القیّم) روم / 30