فصلنامه پیام، شماره88، ص94

می‏کردند. این بیماری عمده دنیای قدیم بود همچنان که بیماری عمده دنیای جدید این است که عده‏ای در جستجوی علم منهای دین هستند. اکثر انحرافات و بدبختی‏هایی که بشر امروز را تهدید می‏کند ناامنی از این است که علم را جدا از ایمان می‏خواهد. همای رحمت آن روز بر سر بشر سایه خواهد گسترد که وی عمیقاً پی ببرد که به این هر دو اصل مقدس نیاز دارد بالی از دانش و بالی از ایمان. {P . امدادهای غیبی، ص ۹۸، مرتضی مطهری، نشر صدرا. P}

جامع نگری

به دلیل گستردگی و تنوع رشته‏های علوم امروز، آشنایی با تمام معارف و دانش‏های بشری امری مشکل به نظر می‏رسد، ولی در حوزه علوم انسانی عموماً و علوم اسلامی خصوصاً اگر شخص دارای تسلط در علوم مختلف باشد، در تجزیه و تحلیل مطالب دستی بازتر خواهد داشت و در دریافت و استنباط از میزان وسیع‏تری برخوردار خواهد بود. مرحوم استاد مطهری از این خصوصیت برخوردار بود او هم فیلسوف بود، هم متکلم، هم عارف بود و هم مفسر، هم مُحدِّث بود و هم فقیه. وقتی تفسیر می‏گفت قرآن را دریافته؛ آنگاه که درباره حافظ سخن می‏گوید، انسان از تسلط او بر مبانی عرفان اسلامی تعجب می‏کند. آنگاه که پاورقی به روش رئالیسم می‏زند تسلط او بر فلسفه قدیم و جدید زبانزد خاص و عام می‏گردد و بالاخره آنگاه که به عنوان یک نویسنده می‏نویسد قدرتِ قلم، انشای زیبا و روان، شیوایی و دقت و عمق و ظرافت دیدش، چیرگی و توانایی نویسندگی او را نمایان می‏سازد. باری آنچه در رویه استاد مطهری بود، انسجام و هماهنگی اجزاء اندیشه او با یکدیگر بود با این نگاه است که فلسفه، کلام، تفسیر، اقتصاد، فقه و سایر علوم دیگر با یکدیگر از هماهنگی خاصی برخوردار می‏شود و اسلام را به عنوان یک دین جامع که حلال مشکلات همه اعصار است می‏پذیرد و از عقل به عنوان حجت باطنی استمداد جسته تا در پرتو وحی به حقایق الهی برسد. علاوه بر این به جهت برخورداری از شخصیت علمی جامع الاطراف{P . ر.ک. رمز موفقیت استاد مطهری، حمید نگارش، ولی عصر(ع)، ص ۱۷۸. P}

ابتدا می‏کوشید به دست آورد که آن مسئله به کدام علم و دانش متعلق است و مسائل تخصصی آن علم را بر عهده متخصصان آن دانش می‏سپرد. به عنوان مثال برخی از نویسندگان در حلِ مسئله تعارض ظاهری علم و دین در آفرینش انسان به داوری و نفی و ابطال گزاف‏آمیز