انديشه، سال دوازدهم، شماره‌ي دوم، خرداد و تير1385، ص30

در تاریخ همه‏ی جوامعی كه تاكنون بوده‏اند، دین عنصری پایدار، مؤثر و نیرومند بوده است و در فرهنگ جوامع نقش محوری به خود اختصاص داده است. به همین دلیل، مطالعه و شناخت دین یك جزء ضروری شناخت جامعه و فرهنگ بشری می‏باشد. اما دین، دارای چنان ابعاد پیچیده‏ای است كه هرگز دانش واحدی، به تنهایی، نمی‏تواند همه‏ی ابعاد آن را به طور جامع مورد بحث و بررسی قرار دهد. از این رو باید به كمك علوم مختلفی به مطالعه و بررسی دین پرداخت. به همین خاطر است كه فیلسوفان، متكلمان، مورخان، انسان شناسان، پدیدار شناسان، روان شناسان و جامعه شناسان، از منظرهای مختلفی به بررسی ابعاد متنوع دین پرداخته و آثار ارزش‏مندی را در عرصه‏ی فلسفه‏ی دین، كلام، تاریخ ادیان و... ارائه كرده‏اند. در جامعه‏ی فكری - دینی ما هم، در چند سال اخیر، مطالعات و پژوهش‏های دینی اهمیت و جایگاه خاصی پیدا كرده است. در این میان، بررسی فلسفی و كلامی این مباحث (در مقایسه با سایر روش‏ها) همواره از اولویت خاصی برخوردار بوده است. استاد مطهری ضمن این كه به عرصه‏های متنوع علمی توجه داشته و در آثار و نوشته‏های خود از آنها سخن گفته است، علاقه و تعلق خاطر ایشان به فلسفه و كلام غیر قابل انكار است. (ر. ك: مطهری، 1374 الف، 441)

استاد، هم از بعد فلسفی و هم از بعد كلامی پاره‏ای از مباحث دین شناختی را مورد بحث و بررسی قرار داده كه در اینجا برخی از آنها را طرح خواهیم كرد.

تعریف دین

تعریف دین یكی از اساسی‏ترین مباحث دین پژوهی معاصر است كه حل بسیاری از موضوعات دین شناختی متوقف بر آن است. برخی دین شناسان، نظر به مشكلاتی كه تعریف دین را احاطه كرده و آن را امری دشوار و مناقشه‏آمیز ساخته است، مسأله‏ی تعریف دین را «خان اول» در وادی هفت خان دین‏شناسی