قبستان، سال چهارم، شماره مسلسل13، ص73

در جهت تحلیل و بسط نظرات ایشان و نیز استنتاج و برداشت برخی مسائل از اشارات و مواد موجود در آثار ایشان، به شرط سازگاری با آرا تا جایی كه به مواضع صریح ایشان لطمه ای وارد نسازد.

ما بند دوم را مبنای تحقیق در این نوشتار قرار داده ایم و در نظر داریم تا بر این اساس، به صورت اجمالی و به عنوان گام نخستین، تفكر فلسفی و تحلیلی ایشان را در باب اخلاق، در قالب اشارات و نكته هایی، ارائه دهیم. با توجه به آرای استاد مطهری، در مجموع می توان پنج بخش كلی را برای تشكیل فلسفه اخلاق مورد نظر ایشان، در نظر گرفت. این بخشهای پنجگانه بدین ترتیب است:

1ـ اخلاق (مقدمات)

2ـ اخلاق، فلسفه اخلاق و حوزه های معرفتی

3ـ مباحث معرفت شناسی در حوزه اخلاق

4ـ مباحث علم النفس فلسفی در باب اخلاق

5 ـ بحث در مكاتب فلسفه اخلاق و نقد و بررسی و مقایسه آنها

این نوشتار تنها شامل تأمل و بیان نكات و تحلیلهایی در باب چهار بخش اولیه است و شامل بخش پنجم نمی شود.

1ـ اخلاق (مقدمات)

اخلاق عبارت است از یك سلسله خصلتها و سجایا و ملكات اكتسابی كه بشر آنها را به عنوان اصول اخلاقی می پذیرد یا به عبارت دیگر قالبی روحی برای انسان كه روح انسان در آن كادر و طبق آن طرح و نقشه ساخته می شود. در واقع اخلاق چگونگی روح انسان است. آنجایی كه می گوید:(1)اخلاق مرتبط با ساختمان روحی انسان است و بر این اساس با آداب و رسوم مرسوم در جوامع تفاوت دارد؛ چرا كه آداب و رسوم یك سلسله قراردادهای صرف می باشند كه ربطی به ملكات و خلقیات و قالبهای روحی درونی ندارد.(2)