پژوهشنامه متین 23و24، ص105

عنوان مقاله: خرید و فروش پول، تنزیل سفته و استفاده از حیله های شرعی با تاکید بر دیدگاههای امام خمینی و شهید مطهری

نویسنده : خزعلی، محسن

چکیده:

اساس کار بانکداری بر تحصیل سود و ربح و تقسیم آن بر سپرده‌های افراد (مشتریان بانک) است. نظر به اینکه فعالیتهای بانکی در جمهوری اسلامی ایران باید بر مبنای معاملات غیرربوی باشد، این مقاله موضوع خرید و فروش پول به‌زیاده و بامدت را از این منظر که آیا می‌تواند به عنوان حیلة شرعی جایز باشد یا خیر، مورد بررسی قرار می‌دهد.

ضمناً این مقاله با توجه به تصریح امام خمینی مبنی بر مشروع نبودن راههای فرار از ربا، نتیجه می‌گیرد که بعضی از فتاوای موجود در رساله ایشان نیز لازم است، اصلاح شود.

کلیدواژه‌ : پول، مال، ربای معاملی، ربای قرضی، تنزیل، سفته، حیلة شرعی، مثلی، قیمی، بیع دین.

خرید و فروش پول

پیش از آغاز بحث، بجاست به اختصار، از پول و اسکناس و اهمیت این دو سخن بگوییم: کلمة پول، ریشه‌ای یونانی دارد که از واژة لاتینی «پکوس» به معنای «گله» گرفته شده، اما در طول زمان، تمام ابزارهای عمومی سنجش کالا اعم از گونه‌های مختلف آن ــ فلزی، کاغذی و غیره ــ به «پول» نامبردار شده است ‌[بار 1367 ج 1: 318].

تعاریف اقتصاددانان از پول بسیار متنوع است؛ شاید بتوان تعریفی ساده و در عین حال جامع از پول را چنین گفت: «پول واحد ارزش و رایجترین واسطة داد و ستد و وسیلة پرداخت است» [میرجلیلی ج 5: 796].

_______________________________

1. دکترای فقه و مبانی حقوق اسلامی از دانشگاه تهران.