رواق اندیشه/ فروردین 1384 / شماره 40/ ص:48

تداوم انقلاب اسلامی ایران و به ثمر رسیدن آن، تأثیر داشته و دارد. ناگفته پیداست كه در متن این ایدئولوژی، مسأله رهبری خوابیده است كه آن موضوع را هم مطهری و دوستان روحانیش و به تبع آنان، دیگران با تكیه بر رهبری قاطع و آگاه امام خمینی، به بهترین وجه مطرح كردند. در اینجا هدف ما شرح ایدئولوژی اسلامی نیست. گویندگان و نویسندگان آگاه راجع به آن سخن بسیار گفته اند. از جمله استاد مطهری در مصاحبه های رادیوـ تلویزیونی خود در این باره، به تفصیل بحث كرد . نكته مهم آن است كه پس از صدر اسلام، این اولین بار است كه اسلام به عنوان یك ایدئولوژی، مبنای حكومت قرار می گیرد و طراحان آن، دست به ابتكاری عظیم زده اند و آن عبارت است از هماهنگ ساختن اسلام با تحولات سیاسی جهان و مطرح ساختن آن به عنوان مكتبی مستقل در ردیف سایر رژیم ها و مكتبهای سیاسی و اجتماعی.(1)

ب) سازمان دادن به مجامع روشنفكری: گرچه پیش از آقای مطهری، مجامع اسلامی در میان قشر روشنفكر وجود داشت و او نیز، در تأسیس و سازمان دادن و هماهنگ كردن آنها مؤثر بود، اما نقش وی، در جهت دادن به این مجامع به سمت اسلام راستین انقلابی وهدایت آنها در كانال واقعی و صراط مستقیم و جلوگیری از انحرافات و برداشتهای غلط وغرب گرایی و شرق گرایی عمده و اساسی بود.(2)

ج) سازمان دادن به روحانیت مبارز: در چهل، پنجاه سال اخیر و پیش از آن، همواره افراد انقلابی در روحانیت، بویژه در میان طلاب جوان، وجود داشته و فعالیتهای پراكنده ای هم داشته اند، اما هیچ گاه سازمانی مرتب و هدایت یافته به صورت شبكه وسیعی در سراسر كشور و در حوزه های علمیه عرض وجود نكرده است و برای اولین بار پس از قیام امام خمینی چنین سازمانی تدریجا پاگرفت كه هسته مركزی آن درقم و تهران بود و شعبه هایش تا شهرستان ها و حتی خارج از كشور گسترش یافت. استاد مطهری هم یكی از مغزهای متفكر و از سازمان دهندگان آن بود. (3)

د) پیوند وایجاد رابطه میان روشنفكران مسلمان و روحانیت مبارز: استاد مطهری كه در میان هر دو قشر مبارز، اعم از روحانی و روشنفكر، مقام و موقعیت والایی داشت، شاید بیش از دیگران، در ایجاد رابطه میان این دو عنصر اصلی انقلاب اسلامی نقش داشت و این دو قطب را كه به حكم سیاست استعماری در برابر هم و جدا از یكدیگر و بدبین به هم بودند، آشتی داد، تا حدی كه زبان هم

___________________________

1. حمیدرضا سید ناصری و امیررضا ستوده، پاره ای از خورشید، تهران: مؤسسه نشر و تحقیقات ذكر، 1378، صص 505 ـ 456.

2. همان.

3. همان.