قبسات / سال نهم/ زمستان1382 و بهار 1383/ ص: 69
تأمّلات استاد در
مسأله واقعنمايي صور ادراكي
سيدعبدالحميد ابطحي
چكيده
بدون ترديد، استاد مطهري از چهرههاي شاخص و خوش فكر و نوآور در انديشة اسلامي معاصر شمرده ميشود.حضور جدّي و طولاني در حوزههاي درسي ديني، وسعت مطالعات در علوم متنوّع عصري، ذوق و استعداد وافر و تعهّد و خلوص او در اعلاي كلمة دين، وي را در عرصة ارائة خدمات ديني و تربيت نسل جديد، واجد سهميانحصاري ساخته است.
وي در فلسفة اسلامي داراي مطالعات گسترده و عميق بود و در پرتو آشنايي با فلسفة متأخّر جهان غرب، به مسائل مهمّ و سؤالات اساسي اين دوران توجّه جدّي نشان داد؛ از آن جمله مباحث شناخت ومعرفتشناسي است كه مقالة حاضر، انديشههاي استاد را در پاسخ به مهمترين مسألة شناخت، يعني كاشفيت و واقعنمايي علم، پي گرفته است. ضمن تأكيد بر بداهت واقع نمايي علم، معيار آن را اتّحاد ماهوي صور ذهني و موجودات عيني دانسته؛ سپس دربارة چگونگي دستيابي نفس مدرك به ماهيات اعيان خارجي، بر انديشة عرفاني حضرات خمس تأكيد ورزيده و ساير راه حلهاي بدوي را مطرود دانسته است.
اين مقاله درصدد است نشان دهد در عين اين‌كه انديشههاي استاد، به تنقيح موضوع كمك شاياني كرده است، همچنان مسألة بسيار فربه و عميق كاشفيت صور ادراكي، حلّ