حکومت اسلامی، سال نهم، شماره اول، ص 176
يا سه دهه از زمان خود جلوتر بودند، تنوير و تشريح ديدگاههاى وى، بىهيچ ترديدى، هنوز راهگشاى بسيارى از ابهامات و معضلات فكرى جامعه; همانند موضوع تا حدى ابهامآميز «آزادى» است .
شهيد مطهرى از جمله متفكرانى است كه به مباحثسياسى توجه خاص داشت . هر چند فرصت آن را نيافت كه به تفصيل در باب سياستسخن بگويد، اما در لابلاى آثار خود - به ويژه بعد از انقلاب اسلامى - مطالبى را مطرح كرده كه زوايايى از انديشه سياسى او را آشكار مىسازد . در عين حال بسيارى از مباحثى كه استاد، حتى بدون اشاره به موضوع حكومت اسلامى ارائه كردهاند، داراى اين قابليت هست كه با تشريح و تدوين افزونتر در مسائل نظرى و عملى حكومت اسلامى به كار گرفته شود .
اين نوشتار، افزون بر مقدمه و نتيجهگيرى و يك بخش پيشينه پژوهش، داراى هشت گفتار تفصيلى است و نگارنده تلاش كرده است تا در راستاى تبيين موضوع و تحليل محتواى مفهوم آزادى و كاربرد آن در آثار استاد مطهرى، جايگاه اصل آزادى را در حكومت اسلامى تشريح كند و در اين قالب به برخى پرسشها مانند موارد زير پاسخ گويد:
- تعريف آزادى، مبانى و انواع آن كدام است؟
- اسلام و حكومت اسلامى چه تعاملى با آزادى دارد؟ آيا ميان دين و اسلاميتبا آزادى و جمهوريت تعارض
هست؟ حكومت اسلامى چه ديدى نسبتبه آزاديهاى رايج در ليبرال دموكراسى دارد؟
- چه تعاملى ميان آزاديهاى اجتماعى با آزاديهاى معنوى وجود دارد؟
- رابطه ارزشهايى مانند تقوا، عدالت و مساوات با آزادى چگونه است؟
پيشينه پژوهش
خوشبختانه در زمينه افكار استاد شهيد، پژوهشهاى متعددى صورت گرفته و حتى نرمافزارهاى متعددى در زمينه تدوين و شرح آثار ايشان تهيه شده است . (2) در عين حال، انديشههاى سياسى (3) و انديشههاى اجتماعى (4) استاد، علاوه بر تبيين آراى فلسفى، كلامى، فقهى و ... وى در كتب و تاليفات متعددى به بحث كشيده شده است . تحليل مفهوم آزادى نيز در انديشه استاد، هم در ابعاد كلى و فلسفى (5) و هم در عرصه سياسى (6) مورد بررسى موشكافانه قرار گرفته است اما به نظر مىرسد كه موضوع اين نوشتار به صورت صرف و منفك، تاكنون