فصلنامه رواق اندیشه، شماره 41،ص 33

_____________________

و تفسیر قرآن وجود دارد آنهم با رهیافتی عرفانی؟! لکن باید به این نکته محوری توجه نمود که مدار حرکت فکری و سلوک معرفتی استاد شهید و منبع اولی، مستقل، اصیل و تمام ناشدنی و با طراوات بینش ها و گرایش های آن متفکر شهید همانا قرآن کریم بوده اند و اساسا پایگاه و قرارگاه دائمی و مطمئن آفاق اندیشه ای استاد قرآن کریم به شمار می رفت. به خصوص اگر به گونه شناسی آثار و اثمار قرآنی استاد مطهری بپردازیم با آثار تخصصی، کلامی، فلسفی، فقهی و اجتماعی سیاسی استاد در طرح مباحث و مسائل قرآنی مواجه خواهیم شد. یعنی به صورت موضوع تخصصی و مستقل، سلسله مباحث تفسیری و قرآن پژوهانه استاد شهید و رهیافت های حکمی کلامی، اخلاقی عرفانی و سیاسی و اجتماعی در حوزه معرفت قرآنی وی را بوضوح می یابیم و این حداقل مبیّنِ چند نکته مهم و محوری است:

الف) قرآن شناس، قرآن پژوه و مفسّر قرآن بودن استاد مطهری.

ب) الهام از قرآن در طرح مسائل فکری معرفتی و نیازهای عصری در هدایت و تکامل فرد و جامعه.

ج) اعتقاد راسخ به هدایت جامع و فراگیر قرآن، در استکمال فرد و جامعه بشری و تأمین نیازهای معرفتی، معنوی و اجتماعی انسان در همه ادوار، مراحل، اعصار و امصار.

این است که استاد شهید مقوله قرآن پژوهی و قرآن محوری را در آثار تئوریک و کلامیِ دین شناختی اش چون: وحی و نبوت، نبوت، خاتمیت و عدل الهی و آثار فقهی سیاسی و اجتماعی خود چون: اسلام و مقتضیات زمان، ولاءها و ولایتها، جاذبه و دافعه علی علیه السلام ، سیری در نهج البلاغه و... و آثار اخلاقی سلوکی اش چون: فلسفه اخلاق، حکمت ها و اندرزها، انسان کامل، آشنایی با علوم اسلامی بخش عرفان، و حتی در آثاری که مستقیما و مستقلاً به قرآن پژوهی ربطی ندارد چون: شرح مختصر و مبسوط منظومه، پاورقی اصول فلسفه و روش رئالیسم، به خصوص جلد پنجم، مقالات فلسفی جلدهای یکم تا سوم، عرفان حافظ، فلسفه تاریخ و... نیز به مباحث و مسائل قرآنی پرداخته و نشان داده اند که یا به صورت موضوعی و یا به شکل طریقی به قرآن و معارف قرآنی اهتمام ویژه دارند. چه این که استاد شهید معتقدند:

«قرآن کتابی است که رسالتش هدایت مردم است لذا در صنف خاصی از علوم نمی گنجد، گرچه در موضوع تاریخ و فلسفه تاریخ، اخلاق و فلسفه اخلاق، منطق و فلسفه خاصه در باب توحید و معاد، سخن گفته است»(2)