شرح منظومه‏، ص: 13

مقدمه‏

یا واهِب العَقل لَک المَحامِد           

إلی جَنابِک إنتَهی المَقاصِد

شرح: در این بیت عالی و زیبا، هم از مبدأ سخن رفته است و هم از معاد؛ هم به اوّلیت خداوند اشاره شده و هم به آخریت او (هو الأوّل و الاخر). «1» آنجا که می‏گوید: «همه سپاسها ویژه توست» منظور این است که: تو مبدأ کل هستی، هر خیری و فیضی به سبب هر کس و هر چیز به کسی برسد از ناحیه توست، زیرا سر رشته همه اسباب و علل به دست توست و همه نظام از اراده تو برخاسته است، از این رو همه سپاسها ویژه توست؛ و آنجا که می‏گوید: «همه مقصدها و هدفها به سوی بارگاه تو منتهی می‏شود» منظور این است که: همه اشیاء هر چه را می‏جویند، در نهایت امر، تو را می‏جویند و به‏

______________________________
(1). حدید/ 3.