آشنایی با قرآن 9،صفحه: 13

يک چيزی در تقدير است، اين خبر است از برای مبتدای محذوف.

سبک سخن قرآن اين‏گونه است؛ از اول می‏آيد در عالم وحی بر پيغمبر، و بعد که پيغمبر بر مردم القاء می‏کند- در هر دو مرحله- شما می‏بينيد که اين کلمه، اين حقيقت يکدفعه نمودار می‏شود: الْحاقَّةُ. جز اينکه اين کلمه اين تصور را در ذهنها ايجاد کند هدف ديگری ندارد. حال چه؟ کمی با زبان ساده به زبان ادبی بحث می‏کنيم. جمله برای اين است که تصديق به وجود بياورد. مثل اينکه می‏گوييد من‏ اينجا هستم؛ من فردا می‏خواهم چنين کاری را بکنم. جمله برای اين است که طرف به مطلبی تصديق کند. اين است که در جمله بايد مفردهايی به کار برده شوند که اين مفردها تصورها هستند و تصورها را که با يکديگر به نوعی ترکيب می‏کنند تصديق به وجود می‏آيد. ولی گاهی هدف از اول اين است که تصورِ يک مطلب در ذهن طرف بيايد؛ مسأله، مسأله تصديق نيست؛ اول القاءِ نفس آن تصور و خود آن تصوّر است. يک وقت بر قلب مبارک پيغمبر روشن [و پديدار] می‏شود به آن گونه‏ای که ما نمی‏دانيم حقيقتش به چه شکل است. الْحاقَّةُ: فقط توجه دادن به اين حقيقت، مجسم کردن اين حقيقت، ايجاد اين تصور- که آن مافوق تصور است- در ذهن او. يا وقتی که خود پيغمبر کلام را بر مردم القاء می‏کند می‏گويد: الْحاقَّةُ آن حقيقت ثابت؛ آن حقی، آن تحققی و آن واقعيتی که هيچ‏گونه بطلان و پوچی ولو به طور نسبی در او راه ندارد، آن حقيقتی که اين دنيا حقانيت خودش را از او کسب کرده است. همين قدر می‏گويد: الْحاقَّةُ حقيقت. ذهنها متوجه حقيقت، حاقّه و حق می‏شود.

وقتی که اين تصور را در اذهان ايجاد کند- که من الآن کلمه‏ای ندارم که بخواهم به جای کلمه حاقه بگذارم جز همان کلمه حق، ثابت، حقيقت- فوراً برای آن کسی که به او القاء شده است، اين سؤال مطرح