کلیات علوم اسلامی، ص 322

جدّ مادری او (البته مع الواسطه) به شمار می‏رود. به حریت فکر معروف است. صولت و هیبت جدش شیخ طوسی را شکست. نسبت به علما و فقها تا سرحد اهانت انتقاد می‏کرد. در سال 598 در سن 55 سالگی درگذشته است. کتاب نفیس و معروف او در فقه به نام سرائر است. گفته‏اند که ابن ادریس از تلامذه سید ابوالمکارم ابن زهره بوده است، ولی بنا بر تعبیراتی که ابن ادریس در کتاب الودیعه از کتاب السرائر می‏کند چنین برمی‏آید که صرفاً معاصر وی بوده است و او را ملاقات کرده است و در برخی مسائل فقهی میان آنها مکاتباتی رد و بدل شده است.

14. شیخ ابوالقاسم جعفر بن حسن بن یحیی بن سعید حلّی، معروف به محقق.

صاحب کتابهای زیادی در فقه از آن جمله شرایع، معارج، معتبر، المختصر النافع و غیره است. محقق حلّی با یک واسطه شاگرد ابن زهره و ابن ادریس حلّی سابق الذکر است. در الکنی‏ و الالقاب ذیل احوال «ابن نما» می‏نویسد:

محقق کرَکی در وصف محقق حلّی گفته است: اعلم اساتید «محقق» در فقه اهل بیت، محمد بن نمای حلّی و اجلّ اساتید او ابن ادریس حلّی است. ظاهراً مقصود محقق کرَکی این است که اجلّ اساتید «ابن نما» ابن ادریس است، زیرا ابن ادریس در 598 درگذشته است و محقق در 676 درگذشته است. قطعاً محقق حوزه درس ابن ادریس را درک نکرده است. در ریحانة الادب می‏نویسد:

محقق حلّی شاگرد جد و پدر خودش و سید فخار بن معد موسوی و ابن زهره بوده است.

این نیز اشتباه است، زیرا محقق، ابن زهره را که در 585 درگذشته است درک نکرده است. بعید نیست که پدر محقق شاگرد ابن زهره بوده است. او استاد علامه‏حلّی است که بعداً خواهد آمد.

در فقه کسی را بر او مقدم نمی‏شمارند. در اصطلاح فقها هرگاه «محقق» به‏طور مطلق گفته شود مقصود همین شخص بزرگوار است. فیلسوف و ریاضی دان بزرگ خواجه نصیرالدین طوسی با او در حلّه ملاقات کرده و در جلسه درس فقهش حضور یافته است.