تعلیم و تربیت در اسلام، ص: 53

ولی البته قدر مسلّمی در غنا هست و آن این است که آوازهایی که موجب خفّت عقل می‌شود، یعنی شهوات را آنچنان تهییج می‌کند که عقل به‌طور موقت از حکومت ساقط می‌شود و همان خاصیتی را دارد که شراب یا قمار داراست [غنا محسوب می‌گردد.] تعبیر «خفّت عقل» هم تعبیر فقها و از جمله شیخ انصاری است. آنچه مسلّم است این است که اسلام خواسته است از عقل انسان حفاظت و حراست کند، و عمل هم نشان داده که مطلب از همین قبیل است.

چندی پیش در روزنامه در مورد زن و شوهری نوشته بود که کارشان به طلاق و محکمه کشیده است. شوهر می‌خواست زن خود را طلاق دهد به این دلیل که می‌گفت زن من با وجود اینکه عهد کرده بود که هیچ وقت در مجالس در حضور مردان بیگانه نرقصد، مع ذلک در یک عروسی رقصیده. زن گفته او را تصدیق و اضافه کرده بود که چون خوب رقص می‌داند، وقتی در آن مجلس آهنگی نواختند آنچنان تحت تأثیر قرار گرفته که بی‌اختیار برخاسته و شروع به رقص کرده است.

خلیفه و کنیز خواننده‌

مسعودی در مروج الذهب می‌نویسد که در زمان عبدالملک یا یکی دیگر از خلفای بنی امیه که لهو و موسیقی خیلی رایج شده بود «1» به خلیفه خبر دادند که فلان کس خواننده است و کنیز زیبایی دارد که او هم خواننده است و تمام جوانهای مدینه را فاسد کرده و اگر به کار او نرسید، این زن تمام مدینه را فاسد می‌کند. خلیفه دستور داد که غُل به گردن آن مرد انداختند و آنها را به شام بردند. وقتی در حضور خلیفه نشستند، آن مرد گفت: معلوم نیست که آنچه او می‌خواند غنا باشد، و از خلیفه خواست که خودش امتحان کند. خلیفه دستور داد که کنیز بخواند. او شروع به خواندن کرد. کمی که خواند دید سر خلیفه تکان می‌خورد. کم کم کار به جایی رسید که خود خلیفه شروع کرد به چهار دست و پا راه رفتن، و می‌گفت: بیا جانم به این مرکوب خودت سوار شو.

واقعاً موسیقی قدرت عظیم و فوق العاده‌ای مخصوصاً از جهت پاره کردن پرده تقوا و عفت دارد.

______________________________
(1). این امر از حجاز و مکه و مدینه آغاز شد، و شاید به وسیله ایرانیهایی که به آنجا رفته بودند و کارهای معماری و بنّایی می‌کردند و در خلال همان کارها آواز می‌خواندند رایج شده و بعد مسئله کنیزها رایج گردیده است.