مجله قبسات ، زمستان 1382 و بهار 1383، شماره 30و31، ص 133

______________________________________

نظریه دین حداكثری (درآمدی بر قلمرو گستره دین از منظر استاد مطهری (ره))

عباسی، ولی الله؛

چكیده

به طور كلّی در باب قلمرو و گستره دین دو دیدگاه عمده وجود دارد:

1. دیدگاه حدّاقلی كه دین را محدود به قلمرو خاصّی كرده و از دخالت آن دربسیاری از امور (اجتماعی، سیاسی، فقهی و... ) می پرهیزد؛

2. دیدگاه حدّاكثری كه دیدگاهی جامع گرایانه در برابر گستره دین اتّخاذ می كند.

نوشتار حاضر، از نظریه دین حدّاكثری با تأكید بر دیدگاه استاد مطهری دفاع كرده، دیدگاه حدّاقلی را به چالش می كشاند.

مباحثی كه در این مقاله بحث و بررسی شده است، عبارتند از: قلمرو پیام پیامبران، جامعیت دین، دین و سیاست، قلمرو فقه و... .

واژگان كلیدی: استاد مطهری، قلمرو دین، دین حدّاقلی، دین حدّاكثری، جامعیت دین، سكولاریسم، فقه.

«قلمرو دین» یكی از مباحث مهم و نوپیدای دین پژوهی مدرن و انسان معاصر است كه امروزه بخشی از مباحث فلسفه دین و كلام جدید را به خود اختصاص داده است. پاسخ های گوناگونی به این مسأله داده شده است و هریك از دانشمندان از منظر خاص به این بحث نگریسته اند برخی از موضع دینی به این بحث پرداخته و عده ای هم تبیینی سكولاریستی از آن ارائه داده اند.