حج، ص: 10

موجب گمراهی و ضلالت است. اگر فرض کنیم دو نفر از هر لحاظ ضد یکدیگرند مثلًا یکی خداپرست است و دیگری مادی، باز خوب است که میان آنها حسن تفاهم برقرار باشد و یکدیگر را آن طور که هستند درک کنند نه اینکه هرکدام نسبت به دیگری سوءظن‏ها و تصورات غلطی داشته باشد.

یکی از ابتلائات مسلمین این است که گذشته از اینکه از لحاظ پاره‏ای معتقَدات تفرق و تشتت پیدا کرده‏اند و مذهبها و فرقه‏ها درمیان آنها پیدا شده است- که در درس تاریخ فِرَق اسلامی خواهید خواند- دچار سوءتفاهمات زیادی نسبت به یکدیگر می‏باشند؛ یعنی گذشته از پاره‏ای اختلافات عقیده‏ای دچار توهمات بیجای بسیاری درباره یکدیگر می‏باشند. در گذشته و حاضر آتش افروزانی بوده و هستند که کوشش‏شان بر این بوده و هست که بر بدبینی‏های مسلمین نسبت به یکدیگر بیفزایند. تهدیدی که از ناحیه سوءتفاهمات بیجا و خوب درک نکردن یکدیگر متوجه مسلمین است بیش از آن است که از ناحیه خود اختلافات مذهبی متوجه آنهاست. مسلمانان از نظر اختلافات مذهبی طوری نیستند که نتوانند وحدت داشته باشند، نتوانند با یکدیگر برادر و مصداق‏ «انَّمَاالْمُؤْمِنونَ اخْوَةٌ» بوده باشند زیرا خدایی که همه پرستش می‏کنند یکی است، همه می‏گویند: لااله‏الّا اللّه‏، همه به رسالت محمد صلی الله علیه و آله ایمان دارند و نبوت را به او پایان‏یافته می‏دانند و دین او را خاتم ادیان می‏شناسند، همه قرآن را کتاب مقدس آسمانی خود می‏دانند و آن را تلاوت می‏کنند و قانون اساسی همه مسلمین می‏شناسند، همه به سوی یک قبله نماز می‏خوانند و یک بانگ به نام اذان بر می‏آورند، همه در یک ماه معین از سال که ماه رمضان است روزه می‏گیرند، همه روز فطر و اضحی را عید خود می‏شمارند، همه مراسم حج را مانند هم انجام