سیری در سیرۀ ائمۀ اطهار، ‏ص: 12

لازم و ملزوم یکدیگر شناخته شده‏اند. همه ائمه دین تقیه می‏کرده‏اند، حالا چطور شد که امام حسین علیه السلام در این میان تقیه نکرد

و قیام نمود؟ اگر تقیه حق است چرا امام حسین تقیه نکرد و حال آنکه موجبات تقیه کاملًا برای امام حسین فراهم بود، و اگر تقیه حق نیست پس چرا سایر ائمه اطهار تقیه می‏کرده‏اند و به تقیه دستور می‏داده‏اند؟.

و بعلاوه، خود یک بحث اصولی است قطع نظر از اینکه روش ائمه با یکدیگر متفاوت است و یا یکی است. فرض کنیم همه یک روش داشته‏اند، همه تقیه می‏کرده‏اند و یا هیچ کدام تقیه نمی‏کرده‏اند، این خود یک بحث اصولی است که از جنبه کلامی و اصولی می‏توان بحث کرد که اساساً تقیه می‏تواند حق باشد؟ و آیا با عقل و قرآن وفق می‏دهد و یا نمی‏دهد؟ این مطلب هم باید گفته شود که هرچند معروف و مشهور این است که تقیه از مختصات شیعه است و غیرشیعه قائل به تقیه نیست ولی این شهرت اساسی ندارد؛ در غیر شیعه هم تقیه هست. این مسأله نیز مثل مسأله تحریف قرآن است که بعضی آن را از مختصات شیعه دانسته‏اند و حال آنکه اگر عده‏ای از شیعه قائل به تحریف قرآن هستند، از اهل سنت هم قائلند، عدد قائلین آنها کمتر از عدد قائلین شیعه نیست، و البته اگر همه علمای سنّی قائل به تحریف قرآن نیستند همه علمای شیعه نیز قائل به تحریف قرآن نیستند. این مطلب به عنوان مثال گفته شد؛ فعلًا وارد بحث تحریف قرآن نیستیم. این مطلب را یک توسعه بیشتر هم می‏توان داد که از موضوع رعایت تقیه وسیعتر باشد، و می‏شود گفت در بعضی امور دیگر هم در ابتدا بین سیرت و طریقه ائمه اطهار با یکدیگر تعارض و تناقض دیده می‏شود. ممکن است مثلًا رسول اکرم صلی الله علیه و آله یک‏طور عمل کرده باشد و امیرالمؤمنین‏طور دیگر، و یا اینکه هر دو بزرگوار طوری عمل کرده باشند و امام باقر و امام صادق طوری دیگر. این تعارضها و تناقضهای ظاهری زیاد دیده می‏شود، و به عنوان مثال بعضی را عرض