نظری به نظام اقتصادی اسلام،‏ صفحه: 16

الذَّهَبَ وَالْفِضَّةَ وَ لا ینْفِقونَها فی سَبیلِ اللَّهِ فَبَشِّرْهُمْ بِعَذابٍ الیمٍ ...» «1» که نام این حالت حرص و آز است، و یا پول را فقط برای پر کردن شکم و برای عیاشی و بیکاری و ولگردی بخواهد که نام آن شهوترانی است. در این حالت پول خواستن توأم است با دنائت و پستی و محو شخصیت انسانی در پول و فقدان هرگونه شخصیت انسانی و شرافت معنوی.

نقطه مقابل، این است که انسان پول را به عنوان یک وسیله برای فعالیت و عمل و تسهیل و تولید بخواهد. در این صورت پول تابع آن هدف کلی است که انسان پول را برای آن هدف می‏خواهد.

حدیثی است از رسول اکرم: نِعْمَ الْمالُ الصّالِحُ لِلرَّجُلِ الصّالِحِ. مولوی مضمون این حدیث را به نظم آورده می‏گوید:

تشبیه ثروت و انسان به دریا و کشتی از آن نظر که در یک وضع او را غرق می‏کند و در خود محو می‏کند و شخصیت او را محو می‏سازد و در صورت دیگر نه تنها ضربه به شخصیت او نمی‏زند، وسیله‏ای منحصر است برای رسیدن به مقصد و تکمیل او شخصیت خود را، فوق العاده تشبیه خوبی است. آیه کریمه‏ «انَّ الْانْسانَ لَیطْغی‏. أنْ ر اهُ اسْتَغْنی‏» «2» نقش پول را در فاسد کردن شخصیت انسانی بیان می‏کند؛ همچنین آیه کریمه‏ «وَ لاتُطِعْ کلَّ حَلّافٍ مَهینٍ. هَمّازٍ مَشّاءٍ بِنَمیمٍ. مَنّاعٍ لِلْخَیرِ مُعْتَدٍ اثیمٍ. عُتُلٍّ بَعْدَ ذلِک زَنیمٍ. انْ کانَ ذا مالٍ و بَنینَ. اذا تُتْلی‏ عَلَیهِ ایاتُنا قالَ اساطیرُ الْاوَّلینَ» «3» و آیه کریمه‏ «زُینَ

______________________________
(1) توبه/ 34

(2) علق/ 6 و 7

(3) قلم/ 10- 15