اصول فلسفه و روش رئالیسم، ج 4، ص: 11

قوّه و فعل امکان و فعلیت‏ «1»

اگر خواسته باشید پیراهنی تهیه کرده بپوشید، برای انجام این منظور پارچه لازم است.

______________________________
(1). تغیر و تبدّل یکی از واضح‏ترین و مسلّم ترین حقایق این جهان است. جهان، ثابت و ساکن و جامد نیست. پدیده‏های جهان عوض می‏شوند و اشیاء از حالی به حالی دیگر، از وضعی به وضع دیگر و از کیفیتی به کیفیت دیگر در می‏آیند. یک باغبان با تجربه می‏داند دانه‏ای که به زمین می‏کارد تدریجا چه تغیراتی پیدا می‏کند و چه تحولاتی می‏یابد و چه شرایطی باید برای این کار رعایت شود. بسیاری از علوم بشر تحقیق در همین تغیرها و تبدّلهاست و قوانین همین تغیر و تبدّلها را کشف می‏کنند.

فلسفه نیز که با دیدی دیگر و ابزاری دیگر اشیاء را مورد مطالعه قرار می‏دهد تغیرات و تبدّلات طبیعت را بررسی می‏کند اما آنچه مورد توجه فلسفه است با آنچه مورد توجه علوم است متفاوت است. آنچه مورد توجه فلسفه است طبق خاصیت مطالعات فلسفی، جنبه کلی و عمومی دارد، نه به معنی اینکه آنچه علوم کشف کرده‏اند فلسفه یک کاسه می‏کند و تحت یک ضابط کلی در می‏آورد بلکه به معنی اینکه «دید» فلسفی «دید» دیگر و از زاویه دیگر است و همیشه آن زاویه‏ای که فلسفه از آن زاویه‏