مجله پژوهشهای قرآنی، شماره 17 و 18، ص 237

____________________________

باقى مانده باشد.)(7)

سپس به شناخت تحلیلى آن توجه مى دهد و مى نویسد:

(باید ببینیم قرآن مجموعاً مشتمل بر چه مسائلى است و آن مسائل را چگونه عرضه كرده است، استدلالات و احتجاجات قرآنى در زمینه هاى مختلف چگونه است؟)

آن گاه به شناخت ریشه اى مى پردازد و مى نویسد:

(آیا مطالب و محتویات كتاب، فكر بدع نویسنده آن است یا آن كه از اندیشه دیگران وام گرفته شده است… پاى مقایسه و شناخت تاریخى به میان مى آید، به این معنى كه باید قرآن را با تمام محتویاتش با كتاب هاى دیگرى كه در آن زمان وجود داشته و بخصوص كتاب هاى مذهبى آن زمان مقایسه كنیم.)(8)

در نهایت استاد از مجموع بررسى ها به مهم ترین اصالت قرآن كه اصالت الهى یعنى معجزه بودن قرآن است مى رسد.

ویژگى مهمى كه در آثار تفسیرى موضوعى و ترتیبى استاد تأثیر بسزایى گذاشته آن است كه علوم گوناگون اسلامى از فقه، اصول، حكمت، عرفان، حدیث به خصوص نهج البلاغه، تاریخ، مسائل اجتماعى ـ فرهنگى، ادبیات فارسى و عربى را به خوبى مسلط و آشنا است و این جامعیت، آثار او را كم نظیر ساخته است.

ویژگى هاى روش تفسیرى استاد

ویژگى هاى روش تفسیرى استاد را در محورهاى زیر مى توان برشمرد:

1. توجه به شیوه تفسیر قرآن به قرآن با گرایش معنى شناسى زبان

استاد، تحت تأثیر علامه طباطبایى صاحب تفسیر المیزان تأكید بر این روش دارد و مى نویسد:

(مقدمةً باید عرض بكنم كه این جمله را باید همیشه در نظر داشته باشیم كه: القرآن یفسّر بعضه بعضاً، قرآن بعضى از آیات آن تفسیر كننده و توضیح دهنده بعضى آیات دیگر است.) (9)

و آن را شیوه ائمه اطهار(ع) از قول برخى مفسران بزرگ مى داند. ایشان در چند مورد، منظور از تفسیر قرآن با قرآن را توضیح بیشترى داده از جمله:

(نكته مهمى كه در بررسى قرآن باید به آن توجه داشت این است كه در درجه اول