اندیشه ، سال دوم ، شماره ششم ، ص 60
________________________
به معرفت شناسی از جایگاه خاصی برخوردار است. آنها با توجه به عناصر سه گانه معرفت ، مسائل چندی را در باب شاخ و برگهای آنها مطرح کرده‌اند. نقد و تحلیل شکاکیت، حدود علم بشری، نظریه‌های مختلف در باب صدق و توجیه، تحلیل ادراک حسی، نحوه علم ما به عالم خارج از جمله مسائلی است که در آثار معرفت شناسان مورد توجه قرار گرفته است. هر چند بسیاری از این مسایل در فلسفه‌های گذشته مورد توجه بوده، اما تحلیل‌ها مجدد بر غنای این مباحث افزوده است.
در باب مسایل شناخت تقسیمات مختلفی صورت گرفته است و هریک از فیلسوفان گذشته و حال نیز فقط به برخی از آنها پرداخته‌اند. استاد مطهری نیز مسائل زیر را از مهمترین مسائل معرفت‌شناسی دانسته که درآثار خود به بررسی برخی از آنها پرداخته است:
1) تعریف شناخت، 2) ارزش و اهمیت شناخت، 3) امکان شناخت، 4) منابع شناخت،
5) ابزار شناخت، 6) مراحل شناخت، 7) ملاک و معیار شناخت، 8)محتوای شناخت،
9) انگیزه شناخت، 10) روش شناخت، 11) موضوعات شناخت، 12) انواع شناخت،
13) ثبات و تغییرشناخت، 14) تکامل شناخت، 15) موقت یادائمی بودن شناخت.(5)
درفلسفه اسلامی نیزبرخی از مباحث شناخت به طور پراکنده درلابلای مباحث مختلف فلسفی مطرح شده است. به زعم ایشان فیلسوفان اسلامی دربحث از امور زیربه برخی از مباحث شناخت پرداخته‌اند:
- مقولات (مقولات اولیه)
- مبحث نفس
- مباحث عقل و معقول
- باب ماهیات
- اعتبارات ماهیت
- وجود ذهنی
- معقولات ثانیه(6)
ضرورت شناخت
استاد ضرورت مسئله شناخت را درارتباط با فلسفه‌های اجتماعی و نیاز انسان به