• لیست فهرست خالی می باشد
/90

فصلنامه پژوهشی دانشگاه امام صادق(ع)، شماره 22، ص 176

ذهني بدون رضايت مردم تعيّن پيدا نميكند. بنابراين به طور كلي مراد از مشروعيت اثبات حقانيت نظام حاكم است و از اين نظر ارتباط نزديكي با مفهوم تعهد و التزام به فرمانبرداران دارد.(ونيست،ص68) از لحاظ تاريخي منابع متعددي براي مشروعيت وجود داشته است كه ميتوان به قهر و غلبه، سنت، فره و عقلانيت اشاره كرد. براي مثال در درون سنت هم قالبهاي مختلفي براي مشروعيت وجود داشته است كه ميتوان به عواملي چون وراثت، خون ، نژاد و حق الهي حكومت اشاره كرد. نگاهي به منابع مختلفي كه براي مشروعيت ذكر شده نشان دهندة زمانمند بودن هر يك از اين منابع مشروعيت ميباشد، يعني هر يك از اين منابع متعلق به دوران خاصي است و با توجه به تحول جوامع بشري منابع مشروعيت‌‌بخش به حكومت هم متحول ميشود. به همين روي نيز مطالعة جوامع مختلف نشان ميدهد كه تأكيد بر روي نوع خاصي از مشروعيت با نوع ساختار سياسي اجتماعي حاكم و سطح توسعه همخواني دارد. در عين حال ميتوان از نوعي مشروعيت مركب بحث كرد كه تركيبي از منابع چندگانه ذكر شدة مشروعيت باشند.

 

بحث ديگري كه در اينجا در خصوص مشروعيت قابل طرح است، مراتب مشروعيت است. در واقع ميزان مشروعيت حكومتها ثابت نيست، بلكه با گذشت زمان مشروعيت ميتواند كاهش يا افزايش پيدا كند. اين موضوع با تفكيك مشروعيت به مشروعيت اوليه و مشروعيت ثانويه در ارتباط است. در اين ارتباط ممكن است مشروعيت اوليه يك حكومتي در زمان شكلگيري پايين بوده باشد ولي به تدريج با استفاده از ابزارهاي مشروعيتبخش سطح مشروعيت خود را ارتقاء بخشد يا عكس آن هم ممكن است كه حكومتي مشروعيت اوليه بالايي داشته باشد ولي بتدريج آن را از دست بدهد.

 

در واقع بحران مشروعيت كه يكي از مباحث مهم در جامعهشناسي و توسعه سياسي است به اين معناست كه يك دولت نتواند براساس هيچ يك از منابع مشروعيتبخش، حاكميت خود را توجيه كند و تنها بر قهر و سركوب استوار باشد. يا نوع ديگر از بحران


صفحه:
کتابخانه دیجیتال بنیاد شهید مطهری