فصلنامه اندیشه حوزه، شماره 57، ص 144

    اما اگر توسعه بستری برای رسیدن انسان به كمال انسانی‏اش باشد و كمال انسانی را، به تعبیر شهید مطهری، در تعادل و توازن انسان بدانیم، هدف و جهت توسعه باید عبارت از ارتقای مستمر یك جامعه یا نظام اجتماعی به سوی یك زندگی بهتر و انسانی‏تر باشد. بدین ترتیب جهت و هدف توسعه چیزی جز گسترش و تقویت گزینه‏های انسانی نیست، بر این مبنا چنین توسعه‏ای نه تنها سر ناسازگاری با دین نداشته، بلكه می‏توان چنین نتیجه گرفت كه چنین توسعه‏ای زمینه برای دست‏یابی دین به اهدافش را فراهم می‏كند، زیرا چنین توسعه‏ای در تمامی ابعادش، اعم از سیاسی، اقتصادی و فرهنگی، سبب بروز و ظهور استعدادهای نهفته در انسان گردیده و راه را برای تحقق استعدادها و قابلیت‏های او میسر می‏سازد. همان چیزی كه، به تعبیر شهید مطهری، «قرآن تصریح می‏كند كه نظام هستی و آفرینش، بر عدل و توازن و براساس استحقاق‏ها و قابلیت‏هاست»، تا بشر بتواند به شكوفایی استعدادهای نهفته در ذات و آفرینش خود بپردازد.

واژگان كلیدی: دین، اسلام، توسعه، انسان، نیاز

مقدمه

وسعت نگرش، قدرت اندیشه، ایمان استوار، دلدادگی به معارف الهی و...، استاد شهید را به یكی از بزرگ‏ترین مدافعان و مبلغان دین در ایران معاصر تبدیل كرده است. (امام خمینی، 1378 ، 292) استاد شهید با مطالعه در حوزه‏های علوم انسانی، مانند انسان شناسی، جامعه شناسی، تاریخ، اقتصاد، سیاست و حقوق، در پی آن بود، تا نظریات جدید علمی را مبتنی بر بینش و نگرش اسلامی سازد، تا به تعبیر امام خمینی، «... خدای ناكرده اسلام در پیچ و خم‏های اقتصادی، نظامی، اجتماعی و سیاسی متهم به عدم قدرت اداره‏ی جهان نگردد.» (همان، 218)

از این رو وی با تلاشی مضاعف كوشش نمود تا با تحقیق و پژوهش در حوزه‏های جدید، اسلام را كامل و جامع و مترقی و پویا نشان دهد، و آن را به