مجله دانشگاه اسلامی ، شماره 18 و 19،ص 201

مختلف زمانی و مناسبت‏ها و پیشامدها مطرح می‏شده‏اند، پرداخته است. موضوعاتی همچون آزادی، حقوق زن، ایرانیّت و اسلامیّت، هجرت و جهاد، حماسه‏ی حسینی، مهدویّت، عدل، جاذبه و دافعه و... . اما در نگاهی عمیق و جامع‏تر، درمی‏یابیم كه هر چند ایشان نیازهای جامعه را در مقاطع مختلف مورد توجه قرار داده، ولی آثار ایشان از آنجا كه همگی از یك منبع و تفكّر اصیل اسلامی نشأت گرفته است، مجموعه‏ی منسجم و منظمی را تشكیل می‏دهد كه چونان درختی تناور، دارای اصول و فروع و شاخ و برگ و میوه است.

در اندیشه‏ی استاد مطهری(ره) ریشه‏ی همه‏ی مباحث، توحید است؛ چرا كه «اصل‏توحید این صلاحیّت را دارد كه مانند آب، ریشه‏ی همه‏ی اندیشه‏های دیگر را سیراب كند و مانند خون، به همه‏ی اجزا و اندام‏ها غذا برساند و مانند روح، بپا دارنده و زندگی بخش همه‏ی اندام‏ها باشد و قوه‏ی محرّكه‏ی یك مكتب باشد»(1). «با اینكه انسان گمان می‏كند كه توحید یكی از مسائل اسلام است و هزاران مسأله دیگر در اسلام در كنار توحید قرار گرفته است ولی وقتی با نگاهی دقیق‏تر می‏نگرد، می‏بیند اسلام سراسرش توحید است یعنی تمام مسائل آن چه آنها كه مربوط به اصول عقاید است و چه آنها كه به اخلاقیات و امور تربیتی و یا به دستورالعمل‏های روزانه ارتباط دارد همگی یكجا و یكپارچه، توحید است»(2)

در مرحله‏ی بعد شهید مطهری ام‏المعارف و ام‏المسائل را مسأله‏ی انسان‏شناسی و فطرت می‏دانند.(3) لذا معتقد است: «درخت انسانیّت اگر

______________________________

1. استاد مطهری (ره)، تكامل اجتماعی انسان، تهران، انتشارات صدرا، 1372، ص 123.

2. استاد مطهری (ره)، آشنایی با قرآن، تهران، انتشارات صدرا، 1370، جلد 1 و 2، ص 99.

3. استاد مطهری(ره)، مقدمه بر جهان‏بینی، تهران، انتشارات صدرا، 1372، ج 5 «جامعه و تاریخ»، ص 208.