رواق اندیشه 28 / صفحه: 8
رسول خداست که فرمود: «لا نبى بعدى» (1) و سومى اجماع است که ملحق به دلیل نقلى مىباشد; زیرا اعتبارش را از سننى که اجماع کاشف آن است مىگیرد . (2)
اندیشمندان عصر ما نیز به این مساله معترفند; از باب نمونه، کسانى مىگویند:
«ما به نحو کامل بر معیارهاى این مساله [خاتمیت] واقف نیستیم; مقتضاى حکمت الهى این بود که پس از پیامبر اسلام صلى الله علیه و آله پیامبر دیگرى مبعوث نگردد .» (3)
همچنین جاودانگى و کامل بودن دین مبین اسلام، خاتمیت آن را به اثبات مىرساند; با توجه به آیاتى که از جهانى بودن دعوت اسلام و جاودانگى آن سخن مىگویند، احتمال مبعوث شدن پیامبرى که شریعت اسلام را نسخ کند نفى مىشود . (4)
«خاتمیت و کمال دو امر متلازمند; یعنى، ممکن نیست که دین و آیینى، خود را خاتم ادیان بداند و داعیه کمال نداشته باشد و یا آن که داعیه کمال نهایى داشته باشد و خود را به عنوان دین خاتم معرفى ننماید .» (5)
موضوع خاتمیت در روایات متعددى تصریح شده است که همگى آنها بر ختم نبوت به وسیله پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله دلالت دارند:
«ارسلت الى الناس کافة، بى ختم النبیون .» (6)
یعنى: براى تمام مردم فرستاده شدم و توسط من نبوت پایان داده شد .
امام على علیه السلامنیز بر این حقیقت تاکید مىفرماید و پیامبر اسلام را ختمکننده صحیفه وحى معرفى مىکند:
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1) البخارى، صحیح البخارى، دارالجبل، بیروت، ج 5، ص 42; علاء الدین على المتقى، کنز العمال فى سنن الاقوال، الرساله، بیروت، 1989، ج 11، ص 599; نورالدین الهیثمى، مجمع الزوائد و منبع الفوائد، دار الکتب العربیه، بیروت، 1402 ق . ، ج 9، ص 109 .
2) جمال الدین مقداد عبدالله السیورى (فاضل مقداد)، الاعتماد فى شرح واجب الاعتقاد، مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوى، مشهد، 1412 ق .
3) محمدتقى مصباح یزدى، معارف قرآن (5)، راهنماشناسى، تدوین محمد سعیدى مهر، مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى، قم، 1376، ص 184; نقل از: هادى صادقى، درآمدى بر کلام جدید، کتاب طه و نشر معروف، قم، 1382، صص 217 - 216 .
4) ر . ک: محمدتقى مصباح یزدى، آموزش عقاید، شرکت چاپ و نشر بینالملل سازمان تبلیغات اسلامى، قم، 1377، ص286 .
5) عبدالله جوادى آملى، شریعت در آینه معرفت، نشر اسراء، قم، 1378، ص 214 و ولایت فقیه، نشر اسراء، قم، 1379، ص 63 .
6) صحیح مسلم، ج 8، ص 89; الطبقات الکبرى، ج 1، ص 65; مسند احمد، ج 4، صص 81 و 84; نقل از جعفر سبحانى، الالهیات، مؤسسه امام صادق، قم، 1417 ق. ، ج 3، ص 500 .