فصلنامه علمی تخصصی طلوع/ صفحه: 61

باشد . از این منظر، باید از دوست دیرینه و سخت کوش وی; امام موسی صدر یاد کرد، که نقش به سزایی در اصلاحات فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی جنوب لبنان داشته و زمینه سربلندی تشیع را در جهان عرب پدیدار ساخت .

مرحوم مطهری در پاریس، به هنگام یاد کرد از امام موسی صدر، در حالی که از ناپدید شدن وی سخت متاثر بود، اظهار می دارد: «اگر آقا موسی الان بود، چون دنیا را دقیقا می شناخت، می توانست کسی باشد که وضع جهان را برای امام تشریح کند و به عنوان یک کارشناس قوی، موضوعات و نیازها را بگوید . احکام واضع هستند و اشکال همه ما در عدم شناخت موضوع است . آقا موسی در دنیا عمل و اجرا، نیازها را درک کرده بود، مسایل و مشکلات [جهان اسلام و] حرکت [کنونی] را می دانست و لمس کرده بود و برای اغلب موضوعات حکم فقهی داشت .» (5)

عالمان و متفکرانی که اسلام را در بستر جاری تاریخ نگریسته و شناخته اند، به آسانی می توانند از راهبردهای تاثیر گذار سود برند و کارآمدی دین را در تمامی عرصه ها نشان دهند . گسست های تاریخی و فرهنگی و عاطفی، عالمان را از مردم و مطالبات معقول آن بیگانه ساخته و مسیر تهاجم ضد فرهنگی استعمار را هموار می کند . بدین سان به دست می آید که بینش فراگیر و واقع بینانه و حاکی از کلیت جهان اسلام، به تدریج موجب تفاهم و تعاون فرهنگی و علمی و عملی عالمان اسلام گشته و تقریب عینی و تعیین کننده مسلمانان را بشارت می دهد . و پیداست که ملی گرایی های منفی و بیگانگی از سرنوشت جهان اسلام، سبب ساز تفرقه و اتهام و خشونت فرقه ای خواهد گشت و در نهایت کمترین حساسیت در برابر تجاوز پیشگی و صهیونیسم را نخواهیم داشت . وضع اسف بار فلسطین مثال بارز این فاجعه است که بر اثر بی تفاوتی ها و بیگانگی مسلمان ها از یکدیگر پدید آمده است .

اسلام و تمدن اسلامی

شهید مطهری که سالیان دراز در اندیشه و تحقیق پیرامون وضع مسلمانان عصر حاضر کوشیده است، در حقیقت نگران از دست رفتن واپسین سرمایه هایی بوده است که پدید آورنده تمدن بزرگ اسلامی است . در نگاه مطهری، بعد فرهنگی حرکت باز گشت به خویشتن مسلمانان، بیش از بعد نظامی و سیاسی آن - که در