فصلنامه علمی تخصصی طلوع/ صفحه: 60

و از احیاگری دین باز مانند . نگرش اجتماعی - تاریخی عالم زمان شناس بستر ساز اقدام های حکیمانه گشته و روشنای آموزه های فراگیر دین را آشکار می گرداند . شهید مطهری از این شمار بود . او از یک سو به گذشته کوچیده و جریان های فکری - مذهبی پیشین را بررسی کرده بود واز دیگر سو، به عصر حاضر چشم دوخته بود .

مطهری و انحطاط مسلمانان

استاد مطهری، افزون بر آگاهی از مشکلات و مسایل فرهنگی و اجتماعی مسلمانان کشور و کوشش در جهت رفع آن همه، از وضع حاکم بر جهان اسلام رنج می برد . در حقیقت، مطهری در مقام بسترسازی اصلاح فراگیر زندگی و جامعه جهانی مسلمان بود، و یک متفکر احیاگر مسلمان، باید این آرزو و شیوه را داشته باشد . او در این باره، چنین می نویسد:

«این جانب، درست به یاد ندارد که از چه وقت با مساله انحطاط مسلمین آشنا شده است؟ و از چه زمانی شخصا به بحث و تحقیق در این مساله علاقمند گردیده و درباره آن فکر می کرده است؟ ولی می تواند به طور یقین ادعا کند که متجاوز از بیست سال است که این مساله، نظر او را جلب کرده و کم و بیش در اطراف آن فکر می کرده است و یا نوشته های دیگران را در این زمینه می خوانده است . (3)

استاد مطهری در جای دیگر سیمای یک متفکر و مصلح را می نمایاند که فقط به حقیقت پرداخته و به دور از هر گونه مصلحت اندیش جاهلانه، در مقام تبیین مسایل فرهنگی و چاره اندیشی برای همه مسلمانان است:

«یافتن راه اصلاح اوضاع حاضران جهان اسلامی، بستگی زیادی دارد به پیدا کردن علل و موجبات انحطاط آن ها که در گذشته وجود داشته است و یا اکنون نیز موجود است . برای این کار لازم شد که اولا نظر دیگران را اعم از مسلمان و غیر مسلمان - تا آن جا که دسترسی دارم بررسی کنم - ثانیا موضوعاتی که از این نظر قابل طرح و گفت و گوست، هر چند تا کنون از این نظر طرح نشده است، بدون اغماض و پرده پوشی طرح کنم .» (4)

در میان عالمان حوزوی، کمتر می توان نظیری برای شهید مطهری سراغ گرفت که به سان او نگرش فرامرزی داشته و نسبت به جهان اسلام، احساس مسؤولیت کرده