مجله رشد آموزش معارف اسلامی سال چهاردهم/ شماره48 / صفحه:13

زیرنویس

(1).مرتضی مطهری.اخلاق جنسی در اسلام و جهان غرب.تهران:کانون‏ انتشارات محمدی.چاپ اول.1348.متأسفانه در چاپ‏های جدید این کتاب‏ که توسط انتشارات صدرا و زیر نظر شورای نظارت بر نشر آثار استاد مطهری‏ چاپ شده است،اظهار شده است که«این مقالات در حدود سال 1353 در مکتب اسلام درج شد و بعدا توسط ناشری،بی‏اطلاع استاد منتشر شد.»که با توجه به وجود کتاب یاد شده استناد تاریخی شورای نظارت غلط است.

(2).مرتضی مطهری.نظام حقوق زن در اسلام.تهران.صدرا.چاپ هفدهم. 1372.ص 28.

(3).این سخنرانی‏ها که در ماه محرم سال 1350 شمسی ایراد شد،پس از شهادت ایشان در جلد اول حماسهء حسینی منتشر شد.مطالب فوق در این‏ کتاب در صفحات 325-319 آمده است.

(4).مرتضی مطهری.نظام حقوق زن در اسلام.ص 18.

(5).لازم به ذکر است که از استاد مطهری غیر از این چهار اثر منتشر شده(اخلاق‏ جنسی در اسلام و غرب،نظام حقوق زن در اسلام،مسالهء حجاب،و پاسخ‏های‏ استاد به نقدهای بر کتاب مسألهء حجاب)و دست نوشته‏های فراوانی که اشاره‏ کردیم،نزدیک به صد نوار سخنرانی دربارهء مسایل مختلف خانوادگی و زنان بر جای مانده است که متأسفانه تاکنون اقدامی برای پیاده کردن و چاپ آن‏ها صورت‏ نگرفته است.عنوان سخنرانی‏های مذکور،به تفصیل در انتهای جلد اول یادنامه‏ استاد شهید مرتضی مطهری(زیر نظر عبد الکریم سروش)صفحات 552-542 که لیست تمامی نوارهای درسی و سخنرانی باقی‏مانده از استاد مطهری را آورده، آمده است.

(6).برای آشنایی با نظرات ایشان در این زمینه،ر.ک:مرتضی مطهری.ربا- بانک،بیمه.تهران.صدرا.چاپ اول.1364.(عنوان این کتاب در چاپ‏های بعدی به صورت مسأله ربا-به ضمیمه بیمه،درآمد.)

(7).کتاب لمعاتی از شیخ شهید(ص 7)هین اقدام را در سال 1346 دانسته‏ است،با توجه به نامه‏ای که از خود استاد مطهری باقی است،سال 1345 صحیح است.برای دستیابی به متن نامهء مذکور،ر.ک:سیری در زندگانی‏ استاد مطهری.تهران.صدرا.چاپ اول.1370.ص 114.

(8).سیری در زندگانی استاد مطهری.ص 115.

(9).استاد مطهری در یادداشتی که دربارهء علل استعفایش در سال 1347 نوشته‏ است،مدعی است که اگر اختیارات کامل در کار تبلیغات و تحقیقات را به‏ ایشان بدهند،این مقصود را در ظرف دو سال به تحقق می‏رساند.همان.ص‏ 107.نیز ص 104.

(10).در نامه‏ای که در منبع یاد شده آمده است،نام این شخص حذف شده‏ است،اما با توجه به مدارکی که آقای سید حسین شفیعی‏دارابی در یادوارهء استاد شهید مرتضی مطهری ارائه کرده‏اند،شاید این شخص،آقای میناچی یا آقای‏ علی بابایی باشد.این دو نفر،هم در همان ایام و هم در سال‏های اولیهء انقلاب‏ سعی فراوانی می‏کنند که علت استعفای وی را عدم توافق و سازگاری بین وی‏ و دکتر شریعتی جلوه دهند؛اما چنان‏که هم از نامه‏های سال 1350 مطهری‏ برمی‏آید،که نوشته است:«خلاصهء نظر من دربارهء وی‏[شریعتی‏]از خودش‏ به نیکی یاد کردن و اشتباهاتش را تذکر دادن.»(سیری در زندگانی استاد مطهری. ص 127)و هم از سخنان دکتر شریعتی برمی‏آید که هنگامی که این شایعه را شنید که مطهری را به خاطر عدم سازگاری با وی کنار می‏زنند،بشدت برآشفت‏ و گفت:«این احمقانه‏ترین کار است.این‏ها نمی‏فهمند که نه حضور مطهری‏ عرصه را بر من تنگ می‏کند و نه حضور من مانع کار اوست.»(به نقل از پرویز خرسند،ویژه‏نامهء روزنامهء صبح امروز(29/3/78.ص 2)خلاف آن ادعا اثبات می‏شود.به خصوص این‏که باید توجه کنیم که اساسا مقدمهء ورود شریعتی‏ به حسینیهء ارشاد تقاضای مطهری از وی بود که مقالهء«از هجرت تا وفات»را برای‏ کتاب محمد خاتم پیامبران بنویسد.(همان.ص 2)اختلافات این‏ها در حد اختلاف دو متفکر بوده است و استاد مطهری از چنین اختلاف‏نظرهایی حتی‏ استقبال می‏کرده است.(مثلا نگاه کنید به مطلبی که در پاورقی 41 فصل هفتم‏ آورده‏ایم).به نظر می‏رسد که علت چنان تبلیغاتی در خصوص دعوای مطهری‏ و شریعتی این بوده است که از