چشم انداز ایران / آبان و آذر 1384 / صفحه: 117
بازخوانی پروژه نامهی آيت‌الـله مطهری به آيت‌الـله خمينی
ميراحمد باقرزاده ارجمندی
نوشته‌ي حاضر، متن گسترش‌يافته‌ي بخشي از كتابي است كه حدود هشت سال قبل درباره‌ي مرحوم دكتر علي شريعتي فراهم كرده بودم كه چون از چاپِ آن منصرف شدم و نيز از آن جا كه در پيرامون محتواي "نامه"، پيش‌تر اساتيدي چون دكتر حسين رزمجو و حجت‌الاسلام حسن يوسفي اشكوري، نقدهايي را مطرح كرده بودند، تا همين اواخر ضرورت چنداني براي پرداخت ويژه و چاپ جداگانه‌‌ي آن احساس نمي‌كردم؛ تا اين كه "نامه" به صورت مستقل چاپ و منتشر شد و ديدم نه‌تنها محتواي نامه، كه شيوه‌ي چاپ و انتشار آن نيز جاي تأمل و بررسيِ دقيق‌تري دارد.
مراحل انتشار نامه به قرار زير است: نخستين بار در سال 1370 در چاپ اول کتابِ "سيری در زندگانی استاد مطهری" آورده شد که فقط قسمتی از دست‌خطِ مطهری در آخر آن آمده بود و نه همه‌ی آن. پس از آن در سال 1371 در شماره‌ی 7 ماه‌نامه‌ی 15 خرداد به صاحب‌امتيازی و مديرمسؤولیِ حجت‌الاسلام سيد حميد روحانی (زيارتی) چاپ شد. سپس در سال 1372، روحاني در جلد سوم کتابِ "نهضت امام خمينی" بعد از کوبيدن شريعتی، به آن پرداخت و آن پروژه تا بهار 1374 در همان ماه‌نامه ادامه يافت (چرا كه از شماره‌ي 19 و 20 صاحب‌امتيازی آن به مرکز اسناد انقلاب اسلامی و مديرمسؤولی آن به حجت‌الاسلام روح‌الـله حسينيان منتقل شد و پروژه در آن ماه‌نامه متوقف شد) و از آن پس تا سال 1376 اين پروژه‌ي ناتمام در ضمن سخنرانی‌های روحانی پی‌گيری شد و در همان سال در چاپ چهارم کتابِ "سيری در زندگانی استاد مطهری" به تفصيل درباره‌ی آن نامه نتيجه‌گيری‌ها و استدلال‌های از پيش تعيين‌شده کردند و بالاخره در سال 1380 تحت عنوانِ "نامهی تاريخی آيت‌الـله مطهری به امام خمينی" در 3000 نسخه در قطع رقعی و 48 صفحه همراه با نامهی آيت‌الـله خمينی به مطهری بعد از درگذشت آيت‌الـله سيد مصطفی موسوی خمينی، پيام‌های آيت‌الـله خمينی به مناسبت شهادت و دومين و سومين سالگرد شهادت مطهری و پيام علامه سيد محمدحسين طباطبايي به مناسبت شهادت مطهری از سوی انتشارات صدرا منتشر شد.
مطهري در اين "نامه" از نفوذ افكار ماركسيستي به برخي محافل مذهبي اظهار نگراني كرده و از گروه "مجاهدين خلق"، مسئله روحانيت و مسئله شريعتي‌ها سخن رانده و به شدت به شريعتي حمله‌ور شده است ـ كه با سبك و سياق قلم مطهري نمي‌خواندـ و در ادامه پيشنهادهايي را به مخاطب نامه (آيت‌الـله خميني) ارائه كرده است.1
سؤالي كه مي‌توان در همين آغاز مطرح كرد، اين است كه ناشران نامه چه هدفی از انتشار تکه به تکه‌ي نسخه‌ی خطی آن داشتند و چرا آن را به همراه ديدگاه‌‌ها و تحليل‌های خود به يک باره منتشر نکردند؟
■ در شماره‌ی 7 ماه‌نامه‌ي 15 خرداد، در صفحات 69 تا 78، قسمتی را به معرفی مطهری و زندگی وی اختصاص داده و در ذيل