مسئلۀ شناخت، ص: 13

مکتبی برای خود حامی می‏خواهد و به حمایت حامیان خودش بر می‏خیزد.

جنگ افکار و عقاید همیشه در دنیا بوده است، ولی در دوران سابق چون غالبا افکار و عقاید در اطراف مسائل نظری محض بود، از میان خواص، آن هم خاص الخاص‏ها، تجاوز نمی‏کرد، ولی امروز چون فلسفه‏های اجتماعی پا به میدان گذاشته‏اند بازار

جنگ عقاید، یعنی جنگ مکتبها و ایدئولوژیها و ایسم‏ها، داغتر و گرمتر است.

رابطه ایدئولوژی و جهان‏بینی‏

چرا ایدئولوژیها با یکدیگر متفاوتند؟ چرا یک فرد یا یک گروه از یک ایدئولوژی دفاع می‏کند و فرد یا گروه دیگر از ایدئولوژی دیگر؟ اگر از شخصی که به یک ایدئولوژی معتقد است بپرسید که چرا تو به این ایدئولوژی پیوستی و به آن دیگری نپیوستی، می‏بینید فورا مسئله دیگری را مطرح می‏کند و آن مسئله جهان‏بینی است. ایدئولوژیها و مکتبها زاده جهان‏بینی‏ها هستند. تکیه‏گاه ایدئولوژیها جهان‏بینی‏ها هستند. جهان‏بینی یعنی نوع برداشت، تفسیر و نوع تحلیلی که یک انسان درباره هستی و جهان و درباره انسان و جامعه و تاریخ دارد.

افراد و گروهها جهان‏بینی‏هاشان مختلف است، یعنی یک گروه جهان را یک گونه تفسیر می‏کند و گروه دیگر به گونه دیگر. اگر جهان‏بینی مختلف باشد، ایدئولوژی مختلف است، چون تکیه‏گاه و پایه‏ای که ایدئولوژی از جنبه فکری بر آن استوار است جهان‏بینی

‏