مسئلۀ شناخت، ص: 16

دلائل دیگری ترتیب می‏دهد و جهان‏بینی دیگری را نتیجه‏گیری می‏کند؟

جواب این است که او جهان را به گونه‏ای می‏شناسد و این به گونه دیگر، شناخت او از جهان این گونه است و شناخت این از جهان به گونه دیگر؛ و نمی‏شود

هم شناخت این صحیح باشد و هم شناخت آن؛ از ایندو لااقل یکی اشتباه است و یکی صحیح. همین جاست که مسئله شناخت صحیح و شناخت غلط مطرح می‏شود. پس اول برویم سراغ مسئله شناخت و ببینیم که شناخت صحیح چه شناختی است؛ یعنی قبل از آنکه برویم سراغ جهان و بگوییم جهان این گونه است یا آن گونه، و قبل از آنکه برویم سراغ ایدئولوژی و بگوییم این ایدئولوژی صحیح است یا آن ایدئولوژی، باید برویم سراغ شناخت، ببینیم کدام شناخت صحیح است و کدام غلط، و اصلا شناخت صحیح یعنی چه و شناخت غلط یعنی چه.

اهمیت و قدمت مسأله شناخت‏

دنیا، دنیای مکتب و ایدئولوژی است. مکتب و ایدئولوژی بر پایه جهان‏بینی است و جهان‏بینی بر پایه شناخت. از اینجا انسان به اهمیت مسئله شناخت پی می‏برد. آنکه ایدئولوژی‏اش مثلًا بر اساس جهان‏بینی مادی است، جهان‏بینی مادی‏اش بر اساس نظریه خاصی در باب شناخت است. آن دیگری ایدئولوژی دیگری دارد بر اساس جهان‏بینی دیگری و آن جهان‏بینی بر اساس نظریه‏ای است که در