درس‌های اسفار، ج 3، ص: 13

جلسه سی و هفتم‏

بسم اللَّه الرحمن الرحیم. فی توضیح ما ذکرنا فی تحقیق الحرکة الکمیة. «إعلم أن کل ما یتقوم ذاته من عدة معانٍ فله تمامیة ...» «1».

به مناسبت بحث نحوه بقای موضوع در حرکت کمّی، مرحوم آخوند در اینجا بحثی را مطرح کرده‏اند که بیش از آنکه به این فصل مربوط باشد به مباحث ماهیت مربوط است. مباحث ماهیت قبلًا در همین کتاب طرح شده و مطلبی که در اینجا آمده قبلًا گفته شده است. بعدها باز به مناسبتهای دیگر و مخصوصاً در سفر نفس، این مطلب خواهد آمد. ما نمی‏خواهیم وارد مبحث ماهیت بشویم؛ همین قدر می‏خواهیم که مطالب این فصل تا اندازه‏ای روشن شود.

توضیح مطلب این است که چنین گفته می‏شود که هر جسمی به اعتبار تحقق و وجود خارجی آن، مرکب از دو جزء است که یک جزء را اصطلاحاً «ماده» و جزء دیگر را «صورت» می‏نامند، که این مطلب یعنی مسئله ترکب امور طبیعی از ماده و صورت از

______________________________
(1). اسفار، ج 3، مرحله 7، فصل 25، ص 93.