پنج مقاله، ص 76

ماضی مثل (و کانَ اللهُ شاکراً علیماً ) و امثال آن که در قران زیاد است.

با ملاحظه انچه گذشت شاید بتوان گفت ترجمه صحیح آیه این است : (ای افسوس بر بندگان که حال آنها این است که پیغمبری نمی آید آنها را مگر آنکه او را استهزا می کنند)

ممکن است یک توهم دیگر در اینجا پیش می اید و آن اینکه آیه در مقام اظهار ندامتن نسبت به اعمال بندگان نیست، بلکه در مقام اخبار از ندامتی است که در قیامت بر بندگان مستولی می شود (همچنان که صاحب مجمع البیان پنداشته ) و خلاصه مضمون آیه این می شود که در قیامت بر این بندگان ندامت مستولی می شود از اینکه پیغمبری نیامدشان مگر آنکه او را استهزا می کردند. جواب این است که اولاً این معنی با کلمه یا که در مقام اشناء است به هیچ وجه سازگار نیست و ثانیاً بر فرض اینکه حسرت را  اشاره به ندامت مستولی بر بندگان در آخرت بگیریم، ضرورتی ندارد که بقیه جمله این کار را نکرده و گمان نمی رود که اقای پاینده هم از عبارت