اصول فلسفه و روش رئالیسم، ج 3، ص: 11

به خوبی خواهد فهمید که ذهن با یک سلسله مسائل جدی روبرو می‏شود و خواهان جواب دادن صحیح به آنهاست و قادر است بدون آنکه از وسائل خارجی کمک بگیرد به آسانی جواب آنها را بدهد، بلکه متوجه می‏شود که در حل این رشته مسائل توسل به غیر این راه هیچ معنی ندارد.

همان طوری که در مقدمه جلد اول و مقدمه جلد دوم این کتاب گفتیم ما حتی المقدور سعی کرده‏ایم که مطالب را با زبان ساده و عمومی فهم در دسترس خوانندگان محترم بگذاریم و شاید اینجانب در اثر حرص و اصراری که نسبت به این مقصود داشته است و از این جهت یک مطلب را با عبارات و تعبیرات مکرر ادا کرده است موجب ملال خاطر برخی از خوانندگان محترم را فراهم آورده باشد.

یکی از موضوعاتی که امروز نظر دانشمندان جهان را جلب کرده این است که حتی الامکان سعی کنند حقایق علمی را آسان و ساده تحویل دهند و البته دانشمندان غربی پیشقدم این راه هستند. در دنیای غرب اهتمام به آسان کردن معضلات علمی کمتر از اهتمام به کشف مسأله تازه نیست و الحق این سنت بسیار سنت پسندیده‏ای است و باید همه دانشمندان در همه رشته‏ها این روش را تعقیب کنند و این خود خدمتی بزرگ به جامعه علم و دانش است؛ و متأسفانه باید اذعان کرد غالب کتب قدیمه ما (در همه رشته‏ها) فاقد این خصیصه عالی است به طوری که در برخی از بدبینان تولید سوء ظن کرده که شاید تعمدی در کار بوده و نامفهوم بودن، مقصود و منظور بوده است.

امروز طرفداران عوض کردن متد تعلیم و تألیف زیاد شده و با غالب اشخاصی که روبرو می‏شویم از همین موضوع سخن به میان می‏آورند و برخی در این راه به حد افراط اظهار نظر می‏کنند و خیال می‏کنند که واقعا هر مطلبی که برای هر کس نامفهوم است در اثر طرز تعلیم و بیان آن مطلب است ولی ما در ضمن اینکه به طرفداران تغییر متد تعلیم و تألیف حق می‏دهیم و خود نیز طرفدار آن هستیم این نکته را یادآوری می‏کنیم که همان اندازه که بر دانشمندان است که حقایق را از قید اسارت عبارات مغلق و معقّد آزاد سازند بیش از آن اندازه بر طالبان معرفت است که سطح افهام‏