اصول فلسفه و روش رئالیسم، ج 2، ص: 11

هم برای آنها تهیه کرده بودم، از تتمیم آن صرف نظر کردم و امیدوارم که خواننده محترم که تا کنون به لحن این مقالات کم و بیش آشنا شده است از خود متن مقاله بهره وافی و کافی ببرد؛ و البته اگر بنا بشود به همین ترتیب برای سایر مقالات پاورقی نوشته شود با در نظر گرفتن عوائق و موانعی که تا کنون برای اینجانب بوده و هست مدت زیادی وقت لازم خواهد بود که این مقالات به اتمام برسد. روی این جهت شاید برای مقالات بعدی تصمیم دیگری اتخاذ و ترتیب دیگری در نظر گرفته شود.

با آنکه دست یافتن به معماهای فلسفی منتهای آرزو و غایت اشتیاق غریزی انسان است و موفقیت در این راه اعماق وجدان و بطون ضمیر انسان را خرسند می‏سازد، غموض و پیچیدگی طبیعی مسائل فلسفی از یک طرف و جمود و خشکی آنها یعنی بر کنار بودن آنها از مداخله عواطف و احساسات و سر و کار داشتن با منطق و تعقل محض از طرف دیگر، موجب شده که فلسفه در نظر غالب اشخاص با یک قیافه عبوس و گرفته‏ای جلوه کند.

ولی تردیدی نیست که سبک نگارش و طرز تفهیم مطالب، عامل مهمی برای آسان کردن یا دشوار ساختن مطالب محسوب می‏شود و همان طوری که در مقدمه جلد اول یاد آور شدیم در این کتاب حتی‏الامکان سعی شده که مطالب، ساده و دور از اصطلاحات نامفهوم بوده و در خور فهم عموم اشخاصی باشد که آشنایی مختصری با فلسفه دارند.

حسن استقبال و مزید عنایتی که از طرف عموم علاقه‏مندان به معرفت نسبت به جلد اول شد می‏رساند که سعی ما به نتیجه رسیده است.

تذکر این نکته لازم است که می‏بینیم بسیاری گمان کرده‏اند که منظور اصلی این کتاب فقط انتقاد و ردّ فلسفه مادی است، لهذا ناچاریم که مجدداً در مقدمه این جلد یاد آور شویم که هدف و مقصد این کتاب، عالی‏تر از این است، و اگر مقصود فقط رد فلسفه مادی و بیان انحرافات ماتریالیسم دیالکتیک بود اینقدر به خود زحمت نمی‏دادیم و مباحث عمیق و دقیق فلسفه را طرح نمی‏کردیم. ما در همین دو مقاله به مباحث و مسائلی بر می‏خوریم که پیشروان فلسفه مادی بویی از آنها نبرده‏اند و