آزادی معنوی، ص: 216

اگر چشمتان نبیند به صرف اینکه وارد اتاق بشوید از روی شامه نمی‏توانید بفهمید که الآن مقداری گوشت در این اتاق موجود است. ولی مورچه با شامه خودش بسیار دقیقتر از اینها را می‏فهمد و درک می‏کند. اینها را می‏گویند حواس.

چیزهایی را که انسان به وسیله حواس خودش بتواند درک کند، می‏گویند جزء غیب نیست، آشکار است. حوادث را من با همین حواس خودم درک می‏کنم؛ یعنی شکلی را که فردا می‏خواهد پیدا شود فردا با چشم خودم می‏توانم ببینم، آوازی را که فردا می‏خواهد بلند شود با گوش خودم می‏توانم بشنوم، غذایی را که فردا می‏خواهد تهیه شود با ذائقه خودم می‏توانم بچشم. پس این، غیب نیست، به اصطلاح قرآن شهادت است. پس غیب چیست؟.

غیب عبارت است از اینکه انسان اقرار و اعتراف داشته باشد که در عالم هستی حقایق و واقعیتهایی هست که من با پوسته بدن خودم یعنی با حواس خودم نمی‏توانم آنها را درک کنم ولو اینکه اینجا حضور داشته باشند؛ چشم من، گوش من، ذائقه من، لامسه و شامه من قادر به ادراک آنها نیستند. یعنی من درباره خودم این‏طور قضاوت کنم که این حواسی که من دارم، وسایل بسیاربسیار محدودی است که برای تماس پیداکردن من با دنیای خارج به من داده شده است. اصلًا چشم را برای چه به من داده‏اند؟ برای اینکه وقتی می‏خواهم با این دنیا از راه رنگها و شکلها ارتباط پیدا کنم، بتوانم و راه خودم را به دست آورم، همین. گوش را برای چه به من داده‏اند؟ برای اینکه امواج دیگری است به نام اصوات که به وسیله گوش ادراک می‏شوند. لذا وقتی می‏خواهم در این دنیا کارهای زندگی‏ام را انجام دهم، باید گوش داشته باشم. همچنین سایر حواس. اما آیا این حواسی که من دارم ابزاری است برای من که هرچه را در عالم هستی است با آنها درک کنم به طوری که اگر چیزی را با حواس خودم درک نکنم، قبول نداشته باشم؟ نه، این اشتباه است. بلکه بزرگترین اشتباهی که بشر در زندگی خودش مرتکب می‏شود و شکل علمی هم به آن می‏دهد، همین است که خیال کند حواسی که به او در دنیا و در این طبیعت داده‏ شده است برای این است که هرچه را در این دنیا هست با همین حواس کشف کند به طوری که اگر چیزی را با حواس خودش درک نکرد، آن را نفی کند و بگوید وجود ندارد، چرا که اگر می‏بود من با دست خودم آن را لمس می‏کردم، با چشم خودم آن را می‏دیدم یا با گوش خودم آن را می‏شنیدم یا با ذائقه خودم آن را می‏چشیدم.