حکومت اسلامی ، سال نهم ، شماره اول ، ص 199

____________________________

استاد شهید مطهری، اخلاق را مبنایی می‏داند برای «چگونه زیستن» و بر این باور است كه اخلاق پاسخی است بر چگونگی زندگی نیك و برای انسان و «چگونگی عمل»، افعال اخلاقی یا افعالی كه دارای تعالی و ارزش باشند.

و سیاست و حكمت سیاسی بر مدار بینش ناب اسلامی آن استاد شهید هستیم؛ لذا در چند محور به پاسخ چنین سؤالها، شبهات و تحلیل و تبیین‏هایی می‏پردازیم:

الف. اخلاق و عرفان در افق اندیشه استاد مطهری.

ب. سیاست و حكومت از منظر استاد مطهری.

ج. تعامل اخلاق و عرفان (حكمت اخلاقی و سلوكی) با حكومت و سیاست (حكمت سیاسی و حكومتی).

چیستی اخلاق

استاد شهید مطهری، اخلاق را مبنایی می‏داند برای «چگونه زیستن»(3)و بر این باور است كه اخلاق پاسخی است بر چگونگی زندگی نیك و برای انسان و «چگونگی عمل»، افعال اخلاقی یا افعالی كه دارای تعالی و ارزش باشند. البته استاد «چگونه باید زیست» را در كنار «برای اینكه با ارزش و مقدس و متعالی زیست كرده باشیم» قرار می‏دهد(4)و لذا همه نظام‏ها و روش‏های اخلاقی را كه مدعی نظام‏مندی اخلاقی هستند، دارای نظام اخلاقی نمی‏داند و به نقد آنها می‏پردازد. به هر حال، استاد شهید نگرشی جامع و بنیادین با تئوری تبیین شده و كامل برای اخلاق، علم اخلاق و فلسفه اخلاق دارند كه دقیقا با تعاملات اجتماعی و تأملات حكومتی و سیاسی سازگار است؛ یعنی استاد معتقدند سرّ ناسازگاری اخلاق و سیاست یا حكمت اخلاقی و حكمت حكومتی، در طراز تلقی و تفسیر و نگرش ما از این دو مقوله است و اگر به بازسازی اندیشه‏های آسیب دیده خویش پیرامون هر كدام از اخلاق و سیاست بپردازیم و آنها را در خانواده «حكمت عملی» ببینیم بسیاری از پرسشها و شبهات برای ما مطرح نخواهد بود چه اینكه تعالی و تكامل فردی و درونی لاجرم با تعالی و توسعه اجتماعی در هم تنیده‏اند و انسان بریده از جامعه نیست و جامعه محتاج حاكمیت اخلاق و ارزشهای اخلاقی است و