فصلنامه رواق اندیشه، شماره 34، ص 98

_______________________

وجود آیند، ولی همواره از افاضه آن کمال لایق به آنها خودداری گردد، بر خلاف عدل الهی است».(5)

از جمله کمالهایی که هم خداوند برای انسان قرار داد و هم انسان در تمام عمر خود برای رسیدنش سر از پای نمی شناسد، بهشت و در صدر آن لقاء خداوند است. انسان بر خلاف حیوانات، دارای غرائزی است که این جهانی نیست؛ یعنی در این جهان قابل تحلیل نمی باشد و با حسابهای این جهان جور در نمی آید؛ چون دارای سطح جاویدانی و جاودانگی است.(6) به نحوی که انسان حتی انسانی که هیچ گونه تعلقی به دینی ندارد حاضر است برای آن انگیزه های عالی اخلاقی، علمی و... جان تقدیم کند! همه اینها از نوعی استعداد و قابلیت برای جاویدان ماندن، حکایت دارد.

از سوی دیگر، تنها یک جاوید مطلق قابل تصور است؛ آن که از همه لحاظ مطلق و محض است و آن کسی غیر از خداوند نیست؛ از این رو، انسانها مأمن و مأوایی جز خداوند برای جاوید زیستن ندارند؛ همه خواسته یا ناخواسته به آن سو گسیلند؛ اگر چه ممکن است برخی، نظام الهی و حسابهای طبیعی انسانی را محترم نشمارند، که ایشان نه این که خود را محروم از آن کرده بلکه راه خود را دور نموده اند؛ زیرا پیش از وصول به حیات جاوید و جاوید مطلق باید در حمامی مانند قیامت، غسل پاکی نمایند و همین راه بر طبق حکمت الهی است. استاد مطهری می نویسد:

«حکمت در انسان عبارت است از خردمندی و گام برداشتن در مسیر کمال انسانی و حکمت در مورد ذات باری عبارت است از رساندن مخلوقات به کمال لایقشان، به عبارتی آفرینش اشیا بر اساس سوق دادن آنها به سوی غایات و کمال لایق آنها.»(7)

از این رو، آن که حس «خیر محض»خواهی، «جاوید مطلق»خواهی و آرامش خواهی را در انسان نهاد، خود طالب اوست و خواسته های او را معنامی کند(8) و این برهانی است انّی. به عبارتی دیگر، آن که نجات انسان را به ارمغان می آورد خداست؛ نه انسان و این منافاتی با اختیار ندارد؛زیرا معنابخشی و نجات بخشی غیر از اجبار و سلب اختیار است. شقاوت طلبیِ بعضی افراد،ازروی عناد،دلیلی براین مدعاست.

هدفدار بودن آفرینش

هدفدار بودن آفرینش، بحث مهمی است که در تبیین مسأله کمک شایانی می کند؛ زیرا اگر سیر همگانی به سوی هدف اثبات شود، انحراف از آن، جای شگفتی دارد. همان گونه که تمام ادیان و