کلام اسلامی / سال سیزدهم/ مسلسل 29/ ص:117

به حكم انسان بودن، موظف است از حقوق انسانیت دفاع كند و تجاوز به حقوق و شخصیت انسان را، تجاوز به حقوق شخصی خود تلقی كند. و آزادی از جمله مهمترین حقوق انسان است:

«یك سلسله چیزها است كه اینها از حقوق یك فرد و یا از حقوق یك ملت، برتر و مقدس‏تر است و دفاع كردن از آنها پیش وجدان بشری بالاتر است از دفاع از حقوق شخصی، و اینها همان مقدسات انسانیت است... مثلاً آزادی را از مقدسات بشری به حساب می‏آورند. آزادی مربوط به یك فرد و یك ملت نیست. حالا اگر آزادی در جایی مورد تهاجم قرار گرفت امّا نه آزادی من و نه آزادی ملت من، بلكه در یك گوشه‏ای از گوشه‏های دنیا، آزادی كه جزء حقوق عمومی همه انسان‏ها است مورد تهاجم قرار گرفت، آیا دفاع كردن از این حق انسانیت به عنوان دفاع از «حق انسانیت» مشروع است یا نه؟... گمان نمی‏كنم كسی تردید بكند كه مقدس‏ترین اقسام جهادها و مقدس‏ترین اقسام جنگها، جنگی است كه به عنوان دفاع از حقوق انسانیت صورت گرفته باشد».(1)

امّا مهم آن است كه آزادی را چگونه تعریف كنیم و شرایط و موانع آن را چه بدانیم؟ آیا آزادی، رهایی خواسته‏ها، امیال و آرزوها است؟ آیا آزادی، عدم محدودیت در افكار، اعمال و رفتار هر انسانی است؟ و آیا هر محدودیتی، مزاحم و مانع آزادی است؟

از نظر استاد مطهری، آزادی به معنای «نبود مانع در راه ترقی و تكامل انسان است» و انسان آزاده كسی است كه هرگونه مانعی را از راه تعالی و تكامل خود بردارد. همچنان كه گلدان كوچك، مانع رشد گل؛ و قفس، مزاحم پرواز پرنده است، برای رشد و پرواز انسان نیز موانعی وجود دارد. وقتی كه انسان هدف از آفرینش خود را شناخت و مسیر رسیدن به آن را انتخاب كرد، باید در آن راه گام نهد و هر آنچه را كه سدّ راه اوست، از میان بردارد.

«آزادی یعنی چه؟ یعنی جلوی راهش را نگیرند، پیش رویش مانع ایجاد نكنند...

_______________________________

1. جهاد، نشر صدرا، چاپ هفتم، 1373، ص 42.