حکومت اسلامی، سال نهم، شماره اول، ص 177

مورد پژوهش واقع نشده است . (7)

گفتار اول تحليل محتواى واژه آزادى و اهميت آن در انديشه مطهرى

استاد نسبت‏به موضوع آزادى حساسيتى فوق‏العاده داشته و در بسيارى از آثار خود به اين مفهوم اشاره كرده‏اند . ايشان در بيش از 32 اثر خود از ميان 89 اثر، به واژه آزادى، انواع و مشتقات آن، حدود 144 بار پرداخته‏اند . پنج كتاب: پيرامون جمهورى اسلامى، گفتارهاى معنوى، پيرامون انقلاب اسلامى، انسان كامل، و جهاد با ترتيب پرداخت، 27، 25، 20، 9 و 8 بار به مفهوم مزبور و مشتقات آن در اين زمينه، در رتبه‏هاى اول تا پنجم قرار گرفته‏اند . (8)

به زعم مطهرى، آزادى يكى از بزرگترين و عالى‏ترين ارزش‏هاى انسانى است و به تعبير ديگر جزو معنويات انسان است كه مافوق حيوانيت اوست . (9) به همين خاطر است كه اسلام آزادى را به عنوان يك ارزش از ارزش‏هاى بشر برشمرده است، اما نه ارزش منحصر به فرد و نه آزادى با آن تفسيرها و تعبيرهاى ساختگى، بلكه آزادى به معناى واقعى . (10) استاد از آزادى به عنوان يكى از مقدس‏ترين استعدادهايى كه در بشر هست و آدمى به شدت به آن نيازمند است، ياد مى‏كند (11) و آن را معيار انسانيت‏به شمار مى‏آورد . از اين ديدگاه، انسان آن اندازه انسان است كه هيچ جبرى را تحمل نكند و محكوم و اسير هيچ قدرتى نباشد بلكه همه چيز را خودش آزادانه انتخاب كند . (12)

مطهرى، آزادى را رمز بقاى اسلام مى‏داند (13) و بر اين باور است كه از صفحات تاريخ درخشان اسلام، دادن آزادى عقيده حتى به ملل كشورهاى فتح شده است . او تساهل و تسامح اسلام را عامل پيدايش و گسترش تمدن اسلامى به حساب مى‏آورد . (14) از نظر ايشان بزرگترين تعبير از قائل بودن رسالت و آزادى و اختيار از سوى