حماسۀ حسینی، ج 2، ص:13

حوادث معمّاوَش صدر اسلام و اینکه چطور شد. امت پیغمبر به قتل فرزند پیغمبر اقدام کردند؟

در تاریخ، حوادث بی‏نظیر و حیرت آوری پیدا شده که در مقام توجیه علل و مجاری آنها ممکن است بعضی دچار اشکال شوند. از آن جمله است موضوع پیشرفت سریع اسلام و زیر نفوذ قراردادن آراء و معتقدات زمان‏ (لِیظْهِرَهُ عَلَی الدّینِ کلِّهِ) «1» و از آن جمله است حادثه حرکت و قیام امام حسین علیه السلام.

امام حسین علیه السلام را قریب و بعید و خویش و بیگانه منع می‏کردند و راه بیان خودشان را ذکر می‏کردند (بی وفایی و غدر مردم کوفه). عجیب این است که امام منطق آنها را رد نمی‏کرد ولی از کلمات جوابیه و مخصوصاً خطابه‏های مکه و کربلا و بین راه معلوم می‏شود که امام حسین علیه السلام منطقی داشته وسیعتر از آن منطقهای محدود. آن منطقها بر محور حفظ جان و فرزندان و سلامت دور می‏زد و منطق امام بر حفظ دین و ایمان و عقیده. امام در جواب نصیحت مروان فرمود: «وَ عَلی الْاسْلامِ السَّلامُ اذْ قَدْ بُلِیتِ الْامَّةُ بِراعٍ مِثْلِ یزیدَ» «2».

روی کار آمدن معاویه و یزید و تجهیز آنها نیروی اسلام را علیه علی بن ابیطالب علیه السلام و حسین بن علی علیه السلام با آنکه آن مردم از دین برنگشته بودند، یکی از حوادث معمّاوش صدر اسلام است.

در اینجا دو مطلب را باید مورد بحث قرار دهیم تا بتوانیم به ماهیت و هدف و علت حادثه قیام حسینی پی ببریم: یکی علت مبارزه شدید امویان که در رأس آنها ابوسفیان بود با اسلام و قرآن، و دیگر علت موفقیت آنها برای در دست گرفتن حکومت اسلامی.

اما [مطلب‏] اول، دو علت داشت: یکی رقابت نژادی که در سه نسل متوالی متراکم شده بود، دوم تباین قوانین اسلامی با نظام زندگی اجتماعی رؤسای قریش مخصوصاً امویها که اسلام برهم زننده آن زندگانی بود و قرآن این را اصلی کلی می‏داند. در سوره سبأ می‏فرماید: «وَ ما ارْسَلْنا فی قَرْیةٍ مِنْ نَذیرٍ الّا قالَ مُتْرَفوها ...» «3». در سوره‏های زخرف، واقعه، مؤمنون و هود نیز همین مطلب هست. گذشته از همه اینها ______________________________
(1). فتح/ 28.

(2). مقتل الحسین مقرّم، ص 146.

(3). سبأ/ 34.