آشنایی با قرآن 2، ص: 8

الرَّحْمنِ الرَّحیمِ‏ این نامه از سلیمان است و این گونه آغاز می‏گردد: بسم اللَّه ...

در هر حال شیعه آن را مسلّم جزء قرآن می‏داند، نه اینکه آن را جدای از قرآن محسوب کند و مانند آنکه در آغاز هر امری بسم اللَّه را می‏افزاید، در قرائت قرآن هم این آیه را از خارج بر آن اضافه کند «1».

آغاز کارها به نام خدا

توجه دارید که آیه مورد بحث روی هم یک جار و مجرور است و یک

______________________________
(1). شیعیان در مسئله فوق اتفاق نظر دارند ولی میان اهل تسنن اختلاف نظر است؛ بعضی با نظر شیعه موافق‏اند و بعضی سخت مخالف و بعضی قائل به تفصیل هستند.

ابن عباس، ابن مبارک، عاصم، کسائی، ابن عمر، ابن زبیر، ابن هریره، عطاء، طاوس و نیز امام فخر رازی در تفسیر کبیر و جلال‏الدین سیوطی در اتقان که مدعی تواتر روایات هستند، از طرفداران نظریه جزئیت می‏باشند.

بعضی مانند مالک و ابوعمرو و یعقوب می‏گویند که جزء هیچ سوره‏ای نیست و تنها برای اوایل سوره‏ها تیمّناً نازل گشته و نیز برای فواصل سوره‏ها می‏باشد.

ولی بعضی از پیروان مسلک شافعی و حمزه قائل به تفصیل‏اند که می‏گویند تنها در سوره حمد جزء سوره است ولی در سوره‏های دیگر نیست.

به احمد بن حنبل بعضی قول اول را نسبت داده‏اند (تفسیر ابن کثیر ج 1، ص 16) و بعضی قول تفصیل را (تفسیر آلوسی ج 1، ص 39).

اما راجع به قرائت آن در نماز از نظر فقهای عامه:

1. الحنفیة قالوا یسمی الامام و المنفرد سراً.

2. المالکیة قالوا یکره الاتیان بالتسمیة فی الصلوة المفروضة.

3. الشافعیة قالوا البسمله آیة من الفاتحة فالاتیان بها فرض.

4. الحنابلة قالوا التسمیة سنة و لیست آیة من الفاتحة.

(نقل با تلخیص از کتاب الفقه علی المذاهب الاربعه)

ولی شیعه به دلیل روایاتی که از اهل بیت نقل شده و اینکه به سیره مسلمین تمسک کرده است همگی فتوا به جزئیت و وجوب قرائت داده‏اند. روایات را می‏توانید در کتابهای فروع کافی باب «قرائة القرآن» ص 86 و استبصار باب «الجهر بالبسمله» ج 1، ص 311 و تهذیب باب «کیفیة الصلوة و صفتها» ص 152 و وسائل الشیعه باب «ان البسمله آیة من الفاتحه» ج 1، ص 352 ملاحظه فرمایید.